Page 202 - การศึกษาวิเคราะห์หนังสืออะกีดะฮฺ อันนาญีน ฟี อิลมฺ อุศูล อัดดีน ของชัยคฺ ซัยนฺ อัลอาบิดีน เบ็น มุฮัมมัด อัลฟะฏอนีย์

180

จริง อาทิ เช่น ในเนื้อหากล่าวว่า“เช้ารุ่งขึ้นอะบูฮะนีฟะฮ์ได้มาหาท่านฮัมมาดซึ่งขณะนั้นอะบูฮะนีฟะฮ ์
อายุยังน้อยอยู่” อันที่จริงอะบูฮะนีฟะฮ์เริ่มเรียนกับฮัมมาดเมื่ออายุประมาณ 22 ปี (Musṭafā

al-Shaka „ah, 1983 : 39-41) หลังจากนั้น 18 ปี ฮัมมาดได้เสียชีวิต คือ ในปี ฮ.ศ. 120
3. การนําเสนอเรื่องราวดะฮฺรีของผู้แต่งเป็นการยกตัวอย่างหลังจากที่ได้มีการ

อธิบายฮุกุ่มฟ๎รฎูกิฟายะฮ์ กล่าวคือ ในเมืองหนึ่งๆ จะต้องมีผู้รู้ที่สามารถอธิบาย ยืนหยัดหลักฐาน

ปกป้อง และโต้แย้งกับความคลุมเครือต่างๆ ที่เกิดขึ้น โดยเฉพาะในเรื่องอะกีดะฮ์อย่างกรณีเรื่องราว
ดะฮฺรี

4.3 ฮุกุ่มและการจ าแนกฮุกุ่ม

หลังจากอธิบายความรู้และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับความรู้ ผู้แต่งได้กล่าวถึง เรื่องฮุกุ่มและ
1
การจําแนกฮุกุ่มว่า

ٔهُهنح ؼٜ ٕار ٣زٓهٝؿَٓ ٛتأ نئاجر ف تاٛع ن ابثام ئاي تٜا ِهس ٢ٓعَ ٍَٛضب "

ببع وَ ٠راع خ٬نارا ٕار ٌكع خ٬ن ارا ٕار عضؽ خ٬ن ارا تٜا 3 ٢ؿْٛتأ 2 تابثا ٔغر

ٕار ٌكع ِهس اٚزن عضؽ ِهس اتمضؾ ٢٥ اٗب ٧ٝت زؿن تٜا ِهس ٢٥اٗبضت ٘يٛتٜا

" ٠راع ِهس ٧ٝتن

แปลว่า “ความหมายของฮุกุ่มนั้นคือ การยืนหยัดหรือการปฏิเสธเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
และการกําหนดฮุกุ่มด้วยการยืนหยัดหรือการปฏิเสธนั้นบางครั้งกําหนดโดยชะรุอฺ

บางครั้งกําหนดโดยอะกัลฺและบางครั้งกําหนดโดยอาดัต ด้วยเหตุนั้นฮุกุ่มจึงแบ่ง
ออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ หนึ่งคือฮุกุ่มชะรุอฺ สองคือฮุกุ่มอะกัล และสามคือฮุกุ่ม

อาดัต”
4
การแบ่งฮุกุ่ม เป็น 3 ประเภทโดยพิจารณาอิษบาต (การยืนหยัด) หรือนัฟยุ (การ
1
ปฏิเสธ) เป็นที่ตั้ง คือ ฮุกุ่มอักลีย์ ฮุกุ่มอาดัต และฮุกุ่มชัรอีย์

1 Tuan Mināl, n.d. : 9.
2 หมายถึง การยืนหยัดในเรื่องใดเรื่องหนึ่งเกี่ยวกับฮุกุ่ม
3 หมายถึง การปฏิเสธในเรื่องใดเรื่องหนึ่งเกี่ยวกับฮุกุ่ม
4 ฮุกุ่ม เชิงภาษา คําว่า “ฮุกุ่ม” เป็นคําภาษาอาหรับอ่านว่า “ฮุกมุน” ( مٍ ح) เป็นอาการนามมาจากรากศัพท์ของคําว่า مي ى مى ح

ي ٍ
ى ى
ه ي
ةموي حك
ن ىٍ ي ى ن امٍ ح อ่านว่า ฮะกะมะ ยะฮกุมุ ฮุกมัน วะฮุกูมะฮ์ และ “ฮุกมุน” ( مٍ ح) มีคําเป็นพหูพจน์คือ “อะฮกามุน” (ّْاَهِس أَ )
ي
ه ي
แปลว่า คําพิพากษา คําชี้ขาด อํานาจ การปกครอง คําสั่งและกฎ (Ibrāhim Musṭafā, et al. 1972 : 190; Zainuddin al-Rāziy,
1983 : 148 ; al-Zāwiy, 1963 : 149) ฮุกุ่ม เชิงวิชาการ อุละมาอ์ได้ให้ความหมายของ “ฮุกุ่ม” ดังนี้คือ ฮุกุ่ม คือ การพาดพิงต่อ