Page 17 - 026
P. 17
17
1. บทบาท หมายถึง ปทัสถาน ความคาดหวัง ข้อห้าม ความรับผิดชอบและอื่น ๆ ที่มี
ลักษณะในท านองเดียวกัน ซึ่งผูกพันอยู่กับต าแหน่งทางสังคมที่ก าหนดให้บทบาทตาม ความหมายน ี้
ค านึงถึงตัวบุคคลน้อยที่สุด แต่มุ่งไปถึงการบ่งชี้หน้าที่อันควรกระท า
2. บทบาท หมายถึง ความเป็นไปของบุคคลผู้ด ารงต าแหน่งที่คิดและกระท าเมื่อด ารง
ต าแหน่งนั้น ๆ
3. บทบาท หมายถึง การกระท าของบุคคลแต่ละคนที่สัมพันธ์กับโครงสร้างทางสังคม
หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือ แนวทางที่บุคคลพึงกระท าเมื่อด ารงต าแหน่งนั้น ๆ
สรุปได้ว่า บทบาท หมายถึง พฤติกรรมที่ตนเองและบุคคลอื่นภายในกลุ่มคาดหวังว่า
บุคคลในต าแหน่งนั้นควรจะกระท า ซึ่งเป็นกิจกรรมที่เกี่ยวข้อง กับการใช้อ านาจหน้าที่ความ
รับผิดชอบ และอ านาจหน้าที่ความรับผิดชอบนี้จะต้องเป็นที่รู้และเข้าใจกันระหว่างผู้ด ารงต าแหน่ง
และผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยบทบาทหน้าที่จะถูกก าหนดไว้ควบคู่กับต าแหน่งที่บุคคลนั้นได้รับ ดังนั้นบทบาท
จึงมีความหมายแยกออกเป็นสองส่วนคือ
1. บทบาทที่ได้มาพร้อมต าแหน่ง เป็นบทบาทที่เกิดขึ้นมาพร้อมกับต าแหน่ง เมื่อ
บุคคลด ารงต าแหน่งใดก็จะต้องแสดงบทบาทตามกฎหมาย ภาระหน้าที่ ความรับผิดชอบ และสิทธ ิ
หน้าที่ที่ก าหนดไว้เป็นบรรทัดฐาน
2. บทบาทที่เป็นความคาดหวังของบุคคลที่เกี่ยวข้อง เป็นบทบาทที่บุคคลที่เกี่ยวข้อง
คาดว่าบุคคลที่เข้าไปด ารงต าแหน่งนั้น จะต้องมีแบบแผนพฤติกรรมอย่างหนึ่ง ซึ่งอาจจะตรงกับแบบ
แผนที่ก าหนดไว้หรือไม่ก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับค่านิยม ทัศนคติ ประสบการณ์ และการศึกษาอบรมของผู้ที่
เกี่ยวข้อง
1.2 แนวคิด และความส าคัญเกี่ยวกับบทบาท
ลินตัน (Linton, 1936) ได้ให้แนวความคิดในเรื่องสถานภาพ (Status) และ บทบาท
(Role) เขาเห็นว่าสถานภาพเป็นนามธรรม หมายถึง ฐานะหรือต าแหน่งจะเป็นเครื่อง ก าหนดบทบาท
ของต าแหน่งนั้น ๆ ว่าต าแหน่งนั้นจะมีภารกิจอย่างไรบ้าง ดังนั้นเมื่อมี ต าแหน่งเกิดขึ้น สิ่งที่ควบคู่มา
กับต าแหน่งก็คือบทบาทของต าแหน่ง ไม่สามารถแยกออกจาก กันได้ จนกล่าวได้ว่า ไม่อาจจะมี
้
บทบาทได้โดยปราศจากต าแหน่ง หรือไม่อาจมีต าแหน่งได โดยปราศจากบทบาท บทบาทและ
ต าแหน่งควบคู่กันเสมอ เปรียบเสมือนเหรียญ ถ้าด้านหนึ่ง ของเหรียญคือต าแหน่ง อีกด้านหนึ่งของ
เหรียญก็คือบทบาทนั่นเอง
พาร์สันและซีล (Parsons and Shils, 1951) กล่าวว่า สถานภาพและบทบาทเป็น
หน่วยของระบบสังคม โดยยอมรับว่าสถานภาพและบทบาทเป็นคุณลักษณะของผู้แสดง ในสังคม
นั้น ๆ บทบาทคือ การจัดระเบียบของผู้เริ่มแสดง เป็นการสร้างและก าหนดการมีส่วนร่วมของเขาใน
