Page 12 - GL004
P. 12
ในเรื่องเงื่อนไขการสรางความรูและการใชความรูนี้ ใครจะขอตั้งขอสังเกตเปนคําถามเกี่ยวกับ
4
แรงจูงใจวา พลังขับเคลื่อนการสรางความรูและการใชความรูนั้นแทที่จริงแลวคืออะไร เปนการมุงเนน
ที่ความสามารถในการแขงขัน การมุงกําไรมุงอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจเทานั้น หรือวา
เราสนใจเรื่องนี้เพราะตองการมองเรื่องการอยูรวมกันที่ยั่งยืน มีการพัฒนาที่ยั่งยืนมากขึ้น เราคงปฏิเสธ
ไมไดวาเงื่อนไขการสรางความรูและการใชความรูเปลี่ยนแปลงไปมากในยุคโลกโลกาภิวัตน ดานที่
ขับเคลื่อนดวยพลังการแขงขันทางเศรษฐกิจนั้นชัดเจนในความรับรูโดยทั่วไป ดังที่เกิดขึ้นในแวดวงของ
หนวยงานราชการ และธุรกิจ รวมทั้งมหาวิทยาลัย แตอีกดานหนึ่งที่แมจะสอดรับไปดวยกันแตก็
ถูกพูดถึงนอยมากก็คือ ในเชิงลึกลงไปโลกปจจุบันก็ขับเคลื่อนดวยความสํานึกทางสังคมรวมกันมากขึ้น
ดวย เชน มีความตื่นตัวในมนุษยธรรมเพิ่มขึ้น ผูคนขามทวีปมีความรูสึกเปนหวงเปนใยมนุษยที่หางไกล
ในดินแดนคนละซีกโลกสามารถสัมผัสถึงความไมเปนธรรมในโลกที่แขงขันทางเศรษฐกิจอยาง
กวางขวาง จักรกลใดเลา ที่ขับเคลื่อนทศวรรษการศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน? แมวาโครงการ
เหลานั้นจะมีตรายี่หอที่ทุกคนยอมรับรวมกัน แตในความเปนจริงไดมีการตระหนักถึงความหมายหรือ
คุณคาที่แทจริงของถอยคําเหลานั้นแคไหนเพียงไร จึงอยากใหเราหันมาตรวจสอบรวมกันวา เงื่อนไข
สิ่งแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนนั้น เกี่ยวของกับคุณคาแบบไหน แรงจูงใจอะไรที่จะนําไปสู
การยอมรับขอพิจารณาอันเรายังมิไดหันมาคิดใหมอยางเต็มที่นัก
ประการที่สาม โครงสรางกลไกที่รองรับการจัดสิ่งแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
ควรจะเปนเชนไร โครงสรางและกลไกการศึกษาแตละที่ ตางก็มีประเด็นรายละเอียดอันผิดแผกกันไป
ในกรณีของโรงเรียนที่แมจะกลาวถึงการปฏิรูปการศึกษาแตโครงสรางและกลไกที่รองรับก็ไมไดเกื้อกูล
สิ่งที่ควรจะเปน ความตื่นตัวเรื่องการศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนเกิดขึ้นในหลายที่ มีหลายโรงเรียน
หลายสถาบัน บุคคลที่เกี่ยวของทั้งในและนอกสถาบัน เราจะมีโครงสรางและกลไกรองรับอยางไร
โครงสรางกลไกที่เราพูดกันทั้งในมหาวิทยาลัยและนอกมหาวิทยาลัย อาทิ การสื่อสารในสังคม
บางครั้งก็นึกคิดไปในทางรูปธรรมเอาเลย ดังเชนความพยายามที่ไดรับความสําเร็จระดับหนึ่งก็คือการ
ตั้งสถานีโทรทัศนสาธารณะ โครงสรางและโอกาสที่เกิดขึ้นแบบเดิมไมพอ ตองสรางโครงสรางและ
โอกาสใหมหรือกลไกใหม หรือวิธีสรางความเชื่อมโยง (connectivity) แบบใหม ๆ
4 ในทํานองเดียวกัน พระพรหมคุณากรณ (ป.อ.ปยุตฺโต) ไดตั้งคําถามตอยุคสมัยปจจุบันไวในจักรใด ขับดันยุคไอที งานบุญ
กลุมขันธหา พฤษจิกายน 2550 สําหรับมหาวิทยาลัยซึ่งถูกรุกหนักจากกระแสการคาพาณิชย อดีตอธิการบดี มหาวิทยาลัย
ฮารวารด เขียนไวอยางนาสนใจใน Derek Bok, Universities in The Market Place: The Commercalization of Higher
Education, 2003, Princeton, N.J. : Princeton University Press
¡ÒÃà´Ô¹·Ò§ÊÙ‹ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁÈÖ¡ÉÒà¾×èÍ¡ÒþѲ¹Ò·ÕèÂÑè§Â×¹
¡ÒÃà´Ô¹·Ò§ÊÙ‹ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁÈÖ¡ÉÒà¾×èÍ¡ÒþѲ¹Ò·ÕèÂÑè§Â×¹ 11 11