Page 43 - 022
P. 43
43
่
ุ
ื
ึ
ิ
ิ
้
ู
ี
ใกล้ชดกับทฤษฎการเรยนร (Learning Theories) ซงมีข้อสันนษฐานร่วมกันคอ สภาพของบคคล
ี
ั
ี่
สามารถปรบเปลยนได้เพียงพอทจะรองรบความเหมาะสมกับบทบาททหลากหลายแต่ทั้งสองทฤษฎ ี
ี่
ั
ี่
ุ
ื
ี่
ี
ี
้
ู
มจดเน้นทแตกต่างกันกล่าวคอ ทฤษฎการเรยนรกล่าวว่า ความต่อเนองของพฤตกรรมเกิดจาก
ิ
ื่
ี
ี่
็
ิ
ุ
ี
ื่
ุ
ิ
อปนสัยของบคคล ในขณะททฤษฎบทบาทเหนว่า ความต่อเนองของพฤตกรรมส่วนใหญ่เกิดจาก
ึ
ี
ี่
ุ
ความมั่นคงของบทบาททบคคลครองอยู่ ดังนั้นความมั่นคงของโครงสรางสังคมจงมความส าคัญต่อ
้
ุ
ุ
ิ
ความยั่งยืนของอปนสัยของบคคล
ิ
์
ฮลการด (Hilgard, 1962: 482) กล่าวอกว่า พฤตกรรมของบคคล (Role Behavior) ข้นอยู่กับ
ุ
ึ
ี
ิ
ึ
ี่
ี
ุ
ต าแหน่งทสังคมก าหนดข้นเปนประการแรก แม้แต่ในสังคมทเรยบง่ายทสดอย่างน้อยจะต้องมี
็
ี่
ี่
ี
ลักษณะต าแหน่ง 5 ประเภทดังน้
1. ต าแหน่งทางอายุและเพศ
ี
2. ต าแหน่งทางอาชพ
ิ
ิ
3. ต าแหน่งทางเกียรตศักด์ เช่น เจ้านาย ทาส เปนต้น
็
4. ต าแหน่งในทางครอบครว หรอสายตระกูล
ื
ั
ี
ี่
5. ต าแหน่งในทางกล่มสมาคมทมความสนใจร่วมกัน
ุ
ี
ิ
ิ
ี่
ฟลด์แมน (Feldman, 1985: 16-17) ได้กล่าวถงทฤษฎบทบาทว่า เปนทฤษฎทมีต้นก าเนดมา
็
ี
ึ
ี่
ิ
ี
ุ
จากนักสังคมวิทยา และปรากฏชัดทสดในสังคมตามธรรมชาต ทฤษฎน้ ีมแนวคดพื้นฐานว่า
ิ
ี
ิ
ี่
พฤตกรรมของบคคลถกก าหนดโดยบทบาทต่างๆ ทสังคมได้มอบให้บคคลถอปฏบัต นั่น
ู
ุ
ิ
ิ
ุ
ื
ี่
ิ
หมายความว่าปจจัยทางสังคมมผลโดยตรงต่อบคคลในอันทจะประพฤตปฏบัตอย่างไรในแต่ละ
ิ
ั
ุ
ิ
ี
ิ
ี่
สถานการณทแตกต่างกัน ความหลากหลายของบทบาทท าให้เกิดลักษณะพฤตกรรมทสังคมยอมรบ
์
ั
ี่
ื
และคาดหวังทแตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น สังคมยอมรบได้หากนายแพทย์สั่งให้คนไข้ถอดเส้อใน
ั
ี่
ขณะทเขาปฏบัตหน้าทเปนแพทย์ แต่สังคมอาจรบไม่ได้หากเขาใช้ค าสั่งเดยวกันน้กับค่เล่นเทนนส
ี
ี่
ั
ิ
ี
ิ
ู
็
ิ
ี่
ิ
ของเขาในขณะทเขาเล่นเทนนส ตามทฤษฎบทบาทแล้ว พฤตกรรมหรอการกระท าของบคคลจะ
ื
ุ
ี่
ี
ิ
ุ
ื
ึ
เหมาะหรอไม่เหมาะกับสถานการณหนงๆ นั้นข้นอยู่กับบทบาททบคคลครองอยู่ในเวลานั้น การ
ี่
์
ึ
่
ุ
ึ
ี
ุ
ี
เปลยนแปลงบทบาทของบคคลจงมความส าคัญมาก เพราะว่าแต่ละบทบาทมความเกี่ยวข้องกับชด
ี่
ิ
ี่
ิ
ี่
ั
ี
็
ของความคาดหวัง ในอันทจะช้ว่าพฤตกรรมอย่างไรเปนพฤตกรรมทเหมาะสมและรบได้ในแต่ละ
บทบาทนั้นๆ
ฮบบะฮ์ รออูฟ อซซัต (Izzat, 1997: 60-61) นักวิชาการมสลมสมัยใหม่ท่านหนงได้กล่าวถง
ึ
ิ
ิ
่
ึ
ิ
ุ
ู
ี
ี่
ิ
ทฤษฎบทบาทว่า เปนทฤษฎทก าเนดและพัฒนาข้นในกรอบของสังคมวิทยาตะวันตก แต่ถก
ี
็
ึ
ื
์
ี
์
น ามาใช้อย่างกว้างขวางในศาสตรอนๆ ไม่ว่าจะเปนในด้านจตวิทยา หรอรฐศาสตร ด้วยเหตน้กรอบ
ั
ื่
็
ิ
ุ
ี
ความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทจงค่อนข้างจ ากัดเมอถกน ามาใช้กับศาสตรอนๆ แม้ว่าทฤษฎบทบาทใน
ู
ื่
์
ื่
ึ
