Page 39 - 022
P. 39
39
ื
์
ุ
จากทกล่าวมาทั้งหมดข้างต้น พอสรปได้ว่า “บทบาท” คอแบบแผนของการปฏสัมพันธทาง
ิ
ี่
ื
็
สังคมของมนษย์ โดยมฐานะ ต าแหน่งหรอสถานภาพเปนตัวก าหนด ไม่ว่าจะเปนสถานภาพทางเพศ
็
ี
ุ
็
ื
ี
ี
สถานภาพทางอายุ หรอสถานภาพทางอาชพ เปนต้น แบบแผนดังกล่าวน้ ีมความเกี่ยวข้องกับ
ปทัสถาน (Norms) ค่านยมและขนบธรรมเนยมประเพณทางสังคมอย่างแนบแน่น บทบาทของ
ิ
ี
ี
ุ
่
ึ
ี่
่
ุ
ื
บคคลในสถานภาพหนงย่อมไม่เหมอนกับบคคลทอยู่ในอกสถานภาพหนง สถานภาพและบทบาท
ึ
ี
ิ
ี่
ึ
จงเปนส่งทควบค่กันไปและไม่สามารถแยกออกจากกันได้ ด้วยสถานภาพและบทบาทท าให้บคคล
ุ
็
ู
ี
ั
ิ
ิ
ี่
ู
รจักรกษาสทธและหน้าทของตนเอง และมความรบผิดชอบต่อตนเองและส่วนรวม ท าให้สังคมม ี
ั
้
็
ุ
ิ
ี
ความเปนระเบยบและด ารงอยู่ในสังคมอย่างสันตสข
2.1.2 แนวคิดและทฤษฏีเกี่ยวกับบทบาท
ิ
แนวคดและทฤษฎเกี่ยวกับบทบาทส่วนใหญ่มักจะมาจากแนวคดทางสังคมวิทยาและ
ี
ิ
จตวิทยา นักสังคมวิทยาและนักจตวิทยาได้ให้แนวคดเกี่ยวกับบทบาทไว้หลายประการ ซงสามารถ
ิ
ิ
ึ
ิ
่
น าเสนอพอสังเขปได้ดังน้ ี
ุ
ไพบูลย์ ช่างเรยน (2516: 30-31) ได้สรปสาระส าคัญของบทบาทดังน้ ี
ี
ุ
1. บทบาทมประจ าอยู่ในทกสถานภาพของสังคม
ี
็
ี
่
2. วัฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณในสังคมเปนส่งส าคัญอย่างหนงในการก าหนด
ึ
ิ
ี
บทบาท
ู
ี
ุ
3. การทบคคลจะทราบบทบาทได้ต้องมการอบรมสั่งสอนให้รระเบยบของสังคม
ี่
ี
้
ี่
ี่
ื
ิ
ุ
4. บทบาทจรงทบคคลแสดงนั้นไม่แน่นอนเสมอไปว่าจะเหมอนกับบทบาททควรจะ
เปนไปตามบรรทัดฐานของสังคม เพราะบทบาททบคคลแสดงจรงๆ นั้นเปนผลของปฏกิรยาแห่ง
ิ
ี่
ุ
็
็
ิ
ิ
ุ
ิ
ุ
ิ
ี่
ี่
บคลกภาพของบคคลทครองสถานภาพ รวมกับบคลกภาพของบคคลอนทมาร่วมในพฤตกรรม และ
ุ
ิ
ื่
ุ
ี่
ี่
ุ
ื่
ี่
เครองกระต้นต่างๆ ทมอยู่ในเวลานั้นและสถานททเกิดการแสดงบทบาท
ี
ี
้
ิ
ิ
ิ
สงวน สทธเลศอรณ และคณะ (2522: 48-49) ได้อธบายการสรางทฤษฎเกี่ยวกับบทบาท
ุ
ุ
่
ึ
่
ิ
ตามแนวคดของเนเดล (Nadel) ซงเปนนักมานษยวิทยาท่านหนงไว้ในรปแบบของสมการดังน้ ี
ุ
ู
ึ
็
ึ
P = a, b, c, …n โดยท P หมายถง บทบาท และ a, b, c, …n หมายถง ส่วนประกอบท ี่
ึ
ี่
ึ
ส่งถงพฤตกรรม
ิ
ั
ี
ส าหรบส่วนประกอบทส่งถงพฤตกรรมตามแนวคดของเนเดล (Nadel) ม 3 ลักษณะดังต่อ
ิ
ี่
ิ
ึ
ี
ื
ไปน้คอ
ิ
ิ
ี่
1. ส่วนประกอบทส่งเสรมบทบาท (Peripheral Attributes) ได้แก่ บทบาทชนดทแม้จะขาด
ี่
ื
ี
หายไป หรอมได้แสดงบทบาทนั้นก็ไม่ท าให้บทบาทนั้นต้องผิดไป เช่น ครเขยนกระดานด าแล้วล้าง
ิ
ู
มอโดยทันท หรอจะไม่ได้ล้างมอทันท ก็มได้ท าให้บทบทของครผิดไป
ื
ิ
ี
ู
ื
ื
ี
