Page 24 - 001

ี
นโยบายสาธารณะ: แนวคิดพื้นฐาน ขอโตแยงกระบวนการนโยบาย และระเบียบวิธ ยศธร ทวีพล
Public Policy: Basic Concepts, Policy Process Arguments and Methodology


1.2 นโยบายศาสตร

1.2.1 ภูมิหลัง

นโยบายศาสตรถูกกลาวถึงในชวงสงครามโลกครั้งที่ 2 ตอเนื่องจนถึงชวงสงครามเวียดนาม ซึ่ง


เปนชวงเดียวกับการพึ่งพาองคความรูทางวิทยาศาสตรที่นาเชื่อถือในการพัฒนาประเทศ โดยชวงแรก
กอนองคความรูทางสังคมศาสตรจะไดรบการทาทาย องคความรูดงกลาวถือวาเปนองคความรูสำคัญ
ั
ั
ถูกนำมาใชแกไขปญหาสังคมและพัฒนาประเทศ โดยนำมาเปนเครื่องมือวิเคราะหนโยบายสาธารณะ

และจัดการกับปญหาสาธารณะที่ซับซอนหรือยากแกการแกไข (deLeon and Vogenbeck, 2007: 3-
6) ตอมาในป ค.ศ. 1950 องคความรูทางสังคมศาสตรเริ่มถูกทาทาย จึงทำใหนโยบายศาสตรกลายเปน

ศาสตรสำคัญแหงการแกไขปญหาสาธารณะและพัฒนาประเทศ มีฐานะเปนสาขาวิชาใหม มีเปาหมาย

ในการสรางความรูการนำนโยบายสาธารณะไปปฏิบัติ การปรับปรงประสิทธิผลนโยบาย การคนหา
ุ
ขอมูลสำคัญในการแกไขปญหาสาธารณะ โดยเปนองคความรูเกี่ยวกับการกระทำและการตัดสินใจของ

รัฐบาลอยางเปนวิทยาศาสตร นาเชื่อถือและมีหลักฐานรองรับ (Demir, 2021: 15)
จากจุดเริ่มตนในป ค.ศ. 1950 สูการเติบโตของนโยบายศาสตรในป ค.ศ. 1970 นโยบาย

ู
ศาสตรเริ่มมลักษณะเปนกระบวนการนโยบายอันเปนการรวบรวมแนวคิดและองคความรนโยบาย
ี
(Narain, 2018) อาทิ การตัดสินใจนโยบาย การประเมนผลนโยบาย การจัดการกับความเปนสถาบัน
ิ
ั
ภาครัฐ ชุมชน บทบาทผูกำหนดนโยบายและการตัดสินใจนโยบาย การตระหนกตอผูมสวนเก่ยวของ
ี
ี

กับนโยบาย ไดแก ขาราชการ นักการเมือง กลุมผลประโยชนและภาคประชาสังคม (Sullivan and

Segers, 2007) การใหความสำคัญกับบทบาทนักนโยบาย การกำหนดวัตถุประสงคพื้นฐานของ
นโยบาย ขอบเขตและแผนงานนโยบาย โดยใชองคความรูอยางหลากหลายสาขาวิชา ซึ่งเปนประโยชน 
ตอผูกำหนดและผูตัดสินใจนโยบาย (Wallace, 2004: 230; Oronsaye, 1995: 66)

กวาสองทศวรรษจากจุดเริ่มตนสูปจจุบัน (Wilshusen and Wallace, 2009: 91) นโยบาย
ศาสตรจึงกลายเปนเครื่องมือจัดการกับปรากฏการณและปญหาทางสังคม มีศักยภาพในการผลิตองค 

ความรนโยบาย สามารถนำมาเปนเครื่องมือแจกจายทรัพยากรและคุณคาเพื่อสรางสังคมและชีวิต
ู
การเมืองที่ดี มีกิจกรรมนโยบายที่สามารถระบุการตัดสินใจเพื่อจัดการกับปญหาสังคมอันซับซอน

นอกจากนั้นองคความรูนโยบายใหมเริ่มขยายขอบเขตการศึกษาโดยตระหนักตอมุมมองสาธารณะ

อยางทันสมัย อาทิ มุมมองจริยธรรม ศักดิ์ศรีความเปนมนษย (Pelletier, 2004: 237) ประชาธิปไตย
ุ
ั
เสรีภาพ ทำใหนโยบายเปนกิจกรรมเนนความเทาเทียมบนพื้นฐานการควบคุมการจัดสรรทรพยากร

4