Page 111 - 001

100

บทที่ 7

ราชวงศ์กุษาณะ / ยุคอินโด-โรมัน

หลังจากที่ราชวงศ์โมริยะล่มสลายลง บางส่วนของอินเดียตกอยู่ภายใต้การปกครองของ

ื้
ชนต่างชาติ อย่างไรก็ดี ชนต่างชาติเหล่านี้ได้เข้ามามีอำนาจในพนที่ของอินเดียมานานมากแล้ว
ุ
กล่าวคือ เมื่อพระเจ้าอเล็กซานเดอร์แห่งมาซิโดเนียได้ยกทัพมาตีอินเดียตั้งแต่ในราวพทธ
ศตวรรษที่ 3 และเมื่อพระองค์ยกทัพกลับ พระองค์ได้ทิ้งกองทหารบางส่วนไว้เพอให้อยู่ดูแล
ื่
ดินแดนต่างๆที่ยึดได้ในแถบภาคตะวันตกเฉียงเหนือของอินเดีย โดยทหารกลุ่มนี้เองนำโดยเซลิว
คุส นิกาเตอร์ (Seleucus Nicator) ได้จัดตั้งราชวงศ์เซลิวซิด (Seleucid) ขึ้นมาหลังจากที่พระ

เจ้าอเล็กซานเดอร์สวรรคตอย่างกะทันหันระหว่างเดินทางกลับมาซิโดเนีย และได้ปกครองพื้นที่
ที่พระเจ้าอเล็กซานเดอร์ยึดครองมาได้ตั้งแต่บาบิโลเนีย เปอร์เซีย เลอวองต์ เมโสโปเตเมีย แบค

เตรีย (Bactria) อัฟกานิสถาน และบางส่วนของปากีสถานในปัจจุบัน
ื้
พนที่บริเวณตอนเหนือของอินเดียเหล่านี้ พระเจ้าจันทรคุปต์แห่งราชวงศ์โมริยะได้ยึด
คืนมาได้ในเวลาต่อมา แต่อำนาจของกรีกบางกลุ่มก็ยังคงอยู่โดยมีการจัดตั้งแคว้นเล็กๆที่เป็น
อิสระโดยปกครองบางส่วนทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือของอินเดีย รู้จักกันในนาม อินโด-กรีก
หรือ อินโด-แบคเตรีย กษัตริย์ที่มีชื่อเสียงที่สุดคือ พระเจ้าเมนันเดอร์ (Menander) หรือ พระ

ุ
เจ้ามิลินท์ (Milinda) ผู้สนทนาธรรมกับพระนาคเสน จนเกิดวรรณกรรมในพระพทธศาสนาขึ้น
คือ มิลินทปัญหา

ต่อมาพวกปาร์เธียน (Parthian) ซึ่งเป็นกลุ่มชาวเปอร์เซียได้เข้ามามีบทบาทในพนที่
ื้
ุ
แถบนี้ด้วยเช่นเดียวกัน จนกระทั่งในราวพทธศตวรรษที่ 4-5 พวกซิเถียน (Scythian) กลุ่มหนึ่ง
ื้
ซึ่งอินเดียเรียกว่า ศกะ (Sakas) ได้เข้ามาในพนที่และผูกมิตรกับพวกปาร์เธียน และได้ตั้ง
ราชวงศ์ศกะ-ปาร์เธียน (Saka-Pathain) ขึ้นปกครองในบริเวณภาคตะวันตกเฉียงเหนือของ
อินเดียไว้ได้ทั้งหมด

ชาวอินเดียเรียกชาวต่างชาติว่ายะวะนะ (Yavana) ซึ่งมาจากคำว่า โยนะ (Yona) ใน
ภาษาปรากิต (Prakrit) ซึ่งรับมาจากคำว่าเยาวนา (Yauna) ในภาษาเปอร์เซียเก่าอีกต่อหนึ่ง
คราวแรกใช้เรียกพวกกรีก แต่ต่อมาคำนี้ก็ค่อยๆขยายเรียกคนกลุ่มอื่นๆทั้งที่มาจากเอเชีย

ตะวันตกหรือเมดิเตอร์เรเนียนตะวันออก จนกระทั่งในยุคกลางของอินเดีย คำว่ายะวะนะมี
1
ความหมายครอบคลุมไปถึงชาวต่างชาติต่างๆทั้งหมด

ราชวงศ์กุษาณะ
ในช่วงราวพทธศตวรรษที่ 6 (ราวต้นคริสต์ศตวรรษ) ชาวซิเถียนกลุ่มหนึ่งที่เรียกว่า ยูห์
ุ
ซิห์ ที่อพยพมาจากมณฑลกันสู (Kansu) ในภูมิภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศจีนได้ขับไล่
ื้
พวกศกะออกจากพนที่บริเวณแคว้นแบคเตรีย และได้ยึดครองลุ่มแม่น้ำคาบูล แคว้นคันธาระ

1 Himanshu P.Ray. (1988). The Yavana Presence in Ancient India. Journal of The Economic and Social
History of the Orient, 31 (3), p. 312.