Page 116 - 001

105

8
เฮเลนิสติก (Hellenistic) ในอารยธรรมกรีก กล่าวคือ เหรียญด้านหนึ่งทำเป็นภาพนูนรูป
พระองค์ครึ่งท่อน ส่วนเหรียญอีกด้านจะเป็นพระนามและพระยศเหมือนกับเหรียญของกรีก
เนื่องจากบรรพบุรุษของพระองค์ได้เคยตั้งถิ่นฐานอยู่ในแถบแบคเตรีย (Bactria) ซึ่งอุดมไปด้วย
ื้
อารยธรรมกรีก อย่างไรก็ดี พระองค์ยังได้ยืมรูปแบบเหรียญจากพนที่ต่างๆที่พระองค์ได้เข้าไป
ครอบครองหรือมีปฏิสัมพนธ์ด้วย ซึ่งเหรียญต่างๆเหล่านี้ทำให้นักประวัติศาสตร์ได้เข้าใจถึงการ
ั
แผ่ขยายอำนาจของราชวงศ์กุษาณะในอดีตได้ดีมากขึ้นอีกด้วย

การนับถือศาสนา
หลักฐานการนับถือศาสนาของกุษาณะมักปรากฏร่องรอยจากเหรียญของราชวงศ์ ซึ่งดู

เหมือนว่าราชวงศ์กุษาณะไม่ได้ยกศาสนาใดศาสนาหนึ่งขึ้นเป็นศาสนาประจำชาติ ดังนั้น จึง
ปรากฏวัฒนธรรมการนับถือศาสนาที่หลากหลาย แล้วแต่กษัตริย์แต่ละองค์จะอุปถัมภ์ ทั้งนี้

ื้
เนื่องจากพนที่ที่กุษาณะเข้าครอบครองล้วนมีความแตกต่างกันทางความเชื่อ ไม่ว่าจะเป็น
เปอร์เซียซึ่งนับถือโซโรแอสเตอร์ แบคเตรียที่มีวัฒนธรรมของกรีกที่นับถือเทพเจ้า อินเดียที่นับ
ถือศาสนาพราหมณ์และศาสนาพทธ กษัตริย์กุษาณะจึงอุปถัมภ์และอ้างอิงศาสนาต่างๆเหล่านี้
ุ
ี
เพอให้เกิดความชอบธรรมในการปกครองพนที่ เราจึงพบเห็นรูปเทพและเทพในศาสนาต่างๆ
ื่
ื้
มากกว่า 30 องค์บนเหรียญ อย่างไรก็ดี กษัตริย์บางพระองค์ได้แสดงตนอย่างชัดเจนว่ายกย่อง
ศาสนาใดศาสนาหนึ่งเป็นพิเศษ เช่น พระเจ้ากนิษกะ ทรงเป็นพุทธมามกะ เห็นได้จากเหรียญใน
สมัยของพระองค์ที่ด้านหนึ่งเป็นรูปพระองค์ประทับยืน ส่วนอีกด้านหนึ่งเป็นรูปบุคคลสวมผ้า
คล้ายจีวร มีจารึกเป็นภาษากรีกกำกับว่า “Boddo” ซึ่งหมายถึง “Buddha” หรือพระพทธเจ้า
ุ
นั่นเอง
9
ในสมัยของพระเจ้ากนิษกะยังได้มีการทำสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งที่ 4 ขึ้น เนื่องจาก
พระองค์ทรงเห็นว่าพุทธศาสนาในเวลานั้น แตกแยกเป็นนิกายต่างๆถึง 18 นิกาย แต่ละนิกายมี
ความเห็นในหลักธรรมที่สำคัญในหลายเรื่องต่างกัน จึงสมควรที่จะมีการชำระตรวจสอบคำสั่ง
สอนของพระพุทธเจ้าให้ถูกต้อง เพื่อที่จะได้เป็นแบบแผนและหลักฐานซึ่งจะช่วยแก้ปัญหาความ

ขัดแย้งระหว่างนิกายต่างๆได้

8 สมัยเฮเลนิสติก (Hellenistic) เป็นยุคที่ถือเป็นจุดสูงสุดของอารยธรรมกรีกโบราณ เริ่มขึ้นเมื่อพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหา
ราชได้รับชัยชนะต่อจักรวรรดิเปอร์เซีย และเริ่มแผ่อิทธิพลอารยธรรมกรีกไปในบริเวณเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ (ตะวันออกกลาง) และทาง
ตะวันออกเฉียงเหนือของแอฟริกา อันได้แก่อียิปต์โบราณ ยุคเฮเลนิสติกจึงเป็นยุคที่อารยธรรมกรีกได้แยกตัวออกออกมาจากความเป็น
กรีกดั้งเดิมและผสมผสานกับอารยธรรมภายนอกซึ่งเป็นอารยธรรมของอนารยชน ซึ่งยุคสมัยดังกล่าวนี้ยาวนานมาจนถึงสมัยการก่อตัว
ของจักรวรรดิโรมันเลยทีเดียว
9 การสังคายนาครั้งนี้เป็นการสังคายนาของฝ่ายมหายาน ทางฝ่ายเถรวาทจึงไม่นับการสังคายนาในครั้งนี้ด้วย แต่ไปนับว่า
ั
ครั้งที่ 4 เกิดขึ้นที่เมืองอนุราธปุระ ในลงกาเมื่อพุทธศักราช 238