Page 38 - 0006
P. 38
29
ั
กลุ่มเพศหญิง (Masud Yahya, 2002: 47) ท่านอบูบักร์ แยกส่วนรายได้ของรัฐอย่างชดเจน เพื่อจ่าย
ิ
่
ิ
ให้กับผู้มีสิทธ เชน ส่วนของซะกาตก็จ่ายให้กับผู้มีสิทธรับซะกาต และส่วนของเฆาะนีมะหฺ (ทรัพย์
เชลย) ก็จะจ่ายให้กับผู้มีสิทธในทรัพย์เชลยเป็นต้น
ิ
(4) การยึดมั่นในซุนนะห์ของท่านรอซูล อย่างเคร่งครัด โดยท่านอบูบักรฺได้ปฏบัติตาม
ิ
แนวทางของท่านรอซูล ที่ได้วางไว้เป็นแบบอย่างจนท่านสามารถบรรลุความส าเร็จในการจัดระบบ
ซะกาต
2.3.3 การบริหารจัดการซะกาตสมัยอุมัรฺ อิบนุลค็อฎฎ็อบ (13-23 ฮศ./634-644 คศ.)
ส าหรับแนวทางการจัดระบบซะกาตในสมัยท่านอุมัร พอสรุปได้ดังนี้ (Abdullah Alqori,
2537 : 44)
(1) ท่านอุมัรฺได้จัดตั้งกองคลัง (บัยตุลมาล) ทั้งกองคลังกลางที่อยู่ในเมืองหลวง
้
(นครมะดีนะฮฺ) และกองคลังย่อยที่กระจัดกระจายอยู่ตามแควนต่าง ๆ ท่านได้วางระบบการบริหาร
การจัดการอย่างดีเยี่ยม ท าให้ทรัพย์สินอันมากมายที่เป็นรายได้ของกองคลังในขณะนั้นถกจัดเป็น
ู
ระบบ และสามารถน ามาใช้จ่ายในกิจการของรัฐอย่างเป็นระบบเช่นเดียวกันนอกจากนั้น ท่านอุมัรฺยัง
ได้ก าหนดระบบดีวาน หมายถึง ระบบองคกรหรือส านักงานเฉพาะ เพื่อท าหน้าที่บริหารจัดการงาน
์
เฉพาะด้านนับวาท่านเป็นผู้น ามุสลิมคนแรกที่จัดตั้งระบบดีวานในรัฐอิสลาม (Abu Ubaid, 1986 :
่
236-237) ดีวานที่ส าคัญที่ท่านอุมัรได้จัดตั้งขึ้น ได้แก่
(1.1) ءاطعلا ناويد (องคกรเพื่อแบ่งปันทรัพย์สิน หรือเงินอุดหนุน) มีหน้าที่ท าบัญชี
์
ี
ทรัพย์สินประเภทต่าง ๆ ที่เป็นรายได้ของบัยตุลมาลและท าบัญชรายชอทหาร และพลเรือน
ื่
ที่รัฐจะต้องให้เงินอุดหนุนและสวัสดิการ
(1.2) ءاشنلإا ناويد (องคกรตรวจตราทรัพย์สิน/สถติ) มีหน้าที่ท าทะเบียน และท า
์
ิ
ี
รายงาน งบประมาณ รายได้รายจ่ายของแผ่นดิน ตลอดจนจ านวนประชากร และบัญชทรัพย์สินของ
ข้ารัฐการอีกด้วย
(1.3) جارخلا ناويد (องคกรจัดเก็บภาษหรือกรมสรรพากร) มีหน้าที่จัดเก็บรวบรวม
์
ี
ภาษีประเภทต่าง ๆ ตลอดจนทรัพย์เฆาะนีมะห์ฟัยอฺและซะกาต
จากที่กล่าวมาจะเห็นว่าท่านอุมัรฺได้แยกฝุายจัดเก็บซะกาตออกจากฝุายแจกจ่ายซะกาต
อย่างชัดเจนในส่วนของฝุายจัดเก็บซะกาตนั้น นอกจากจะแบ่งตามแคว้นและหัวเมืองต่าง ๆ แล้วยังมี
์
การแบ่งตามประเภทของซะกาตอีกด้วย เชน แผนกปศสัตว แผนกผลิตผลการเกษตร แผนกทองคา
่
ุ
เงิน และแผนกสินค้า เป็นต้น ส่วนฝุายแจกจ่ายนั้น ท่านอุมัรมีนโยบายว่าจะต้องให้อย่างพอเพียง ท่าน
กล่าววา : “هونغاف سانلا متيطعأاذإ” ความวา “เมื่อท่านให้แล้วก็จงให้อย่างพอเพียง”
่
่
(al-Saiyid Ahmad al-Mukhazranji, 1419 :212)
(2) เนื่องจากรัฐมีรายได้เข้ากองคลังเป็นจ านวนมาก ท่านอุมัรฺจึงได้ก าหนดเงินอุดหนุนเพื่อ
้
ั้
แจกจ่ายแก่ประชาชนทุกชนอย่างถวนหน้าทุกคนได้รับลดหลั่นกันตามสถานภาพการเขารับอิสลาม
้
ก่อนหลังและการเป็นเครือญาติใกล้ชด กับท่านรอซูล ในส่วนของซะกาตท่านอุมัรฺส ารวจ และ
ิ
