Page 41 - 0006
P. 41
32
นโยบายของรัฐการจัดเก็บซะกาตในสมัยท่านอุมัรจึงเป็นไปด้วยความสะดวกเนื่องจากได้รับความ
ร่วมมืออย่างดีจากประชาชนหลักธรรมาภิบาลของท่านอุมัรที่ส าคัญก็คือ การเป็นแบบอย่างของความ
้
สมถะ ความเรียบง่าย ความเคร่งครัดในวิถีปฏิบัติทางศาสนาและการมีคุณธรรมอันสูงส่งในการใชจ่าย
ิ
ทรัพย์สินของรัฐท่านได้ก าหนดให้สิ่งเหล่านี้เป็นนโยบายที่ขารัฐการทุกคนต้องปฏบัติ
้
ตัวอย่างเช่น ท่านไม่อนุญาตให้ข้าราชการหรือเจ้าหน้าที่ของท่านประกอบธุรกิจการค้าและไม่อนุญาต
ื
่
ให้รับของก านัล (ฮะดียะฮฺ) จากประชาชนท่านถอวาสิ่งเหล่านี้คอการฉอราษฎร์บังหลวง (ริชวะฮฺ)
ื
้
(al-Nadwi, 1977 : 60)
แนวทางของท่านอุมัร อิบนุ อับดิลอะซีซน าความเจริญรุ่งเรืองและความผาสุกร่มเย็นมาสู่
ประชาคมมุสลิมอย่างแท้จริงท่านได้ปฏบัติหน้าที่ในต าแหน่งเคาะลีฟะฮฺโดยยึดแบบอย่างจาก
ิ
็
ื่
ิ
ท่านรอซูล ท่านอบูบักรและท่านอุมัรอิบนุลคอฎฎอบวถปฏบัติของท่านได้รับความชนชอบจาก
ิ
ี
ประชาชนทั่วทั้งอาณาจักรทั้งคนมุสลิมและไม่ไชมุสลิม จนท่านถกขนานนามวาเป็นเคาะลีฟะฮฺ
่
่
ู
ผู้ทรงธรรมคนที่ 5 ในประวัติศาสตร์ของอิสลาม
ฺ
ั
2.3.6 การบริหารจัดการซะกาตสมัยอบบาสียะฮ (123-656 ฮศ./750–1283 ค.ศ.)
เเละสมัยต่อมา
ผู้น ารัฐในสมัยอับบาสีฮฺะฮฺเเละสมัยต่อมามิได้ให้ความสนใจในเรื่องซะกาตและการจัดเก็บ
ซะกาตมากนัก ด้วยสาเหตุสองประการคือ (Fuaad Abdullah, 1996 : 6)
ู๊
ี
ี
้
ี
1) การเติบโตของรายได้จากภาษีเคาะรอจ (ภาษที่ดิน) เเละภาษอาชร (ภาษสินคา10%)
ั
ที่เรียกเก็บจากบรรดามุสลิม จนกระทั้งได้กลายเป็นรายได้หลักที่ส าคญของรัฐรัฐจึงไม่ให้ความสนใจ
รายได้จ านวนน้อย ๆ อย่างซะกาต
ี
2) กิจการซะกาตขึ้นตรงต่อกรมสรรพากร (ดีวานเคาะรอจ) เจ้าหน้าที่เก็บภาษเคาะรอจ
เป็นคนเดียวกันกับเจ้าหน้าที่จัดเก็บซะกาตซึ่งจะเก็บจากทรัพย์สินที่เปิดเผย เชน พืชไร่เเละผลไม้
่
เท่านั้น ส่วนการเก็บทรัพย์สินที่ไม่เปิดเผย เชน เงิน ทอง เป็นหน้าที่ของเจ้าของทรัพย์สินเป็นผู้จ่าย
่
ด้วยตนเอง
เมื่อเป็นดังนี้จึงไม่พบขอมูลใดๆที่บ่งบอกถงการจัดระบบซะกาตที่ดีในภาครัฐตลอดชวง
ึ
้
่
ิ
ึ
สมัยของอับบาสียะฮฺในอิรัก (ซึ่งรวมถงสมัยอันดะลูสียะฮฺในสเปน) สมัยฟาฏมียะฮฺในอียิปต์
ี
้
ิ
และสมัยอุษมานียะฮฺ (ออตโตมัน) ในตุรกีการใชชวตที่หรูหราฟุูงเฟูอของเหล่าผู้น าตลอดจน
การเเก่งเเย่งชิงดีชิงเด่นกันในทางการเมืองเป็นสาเหตุส าคญที่ท าให้รัฐไม่สามารถจัดระบบซะกาตให้
ั
เป็นไปตามเจตนารมณ์ของอิสลามได้
กล่าวโดยสรุปแล้วพัฒนาการการบริหารจัดการซะกาตตั้งแต่การบริหารจัดการซะกาตใน
ี
์
สมัยของท่านรอซูล สมัยคูลาฟาอุรรอชีดีน สมัยราชวงศ์อูมาวยะฮฺ สมัยราชวงศอับบาสียะฮฺ ได้มีการ
พัฒนาและให้ความส าคัญกับรูปแบบการบริหารจัดการซะกาต โดยที่ท่านรอซูลเป็นผู้ปูพื้นฐานในการ
จัดการซะกาต ซึ่งท่านนบนีได้แต่งตั้งเจ้าหน้าที่จัดเก็บรวบรวมซะกาตและผู้ท าหน้าที่เสมียน (กาติบ) มี
หน้าที่บันทึกรายละเอียดต่าง ๆ เกี่ยวกับซะกาตอีกด้วย ท่านรอซูลจะส่งคนเหล่านั้นไปยังหัวเมืองและ
