Page 89 - 022
P. 89
89
์
ื
ี
ี
ี
ี
ี่
3. ถ้าหากมหะดษศอฮหสองบทหรอมากกว่าขัดแย้งกันให้ยึดบทหะดษทตรงกับอัลกุรอาน
ี
และหากไม่มทตรงกับอัลกุรอานให้ยึดบททตรงกับรายงานสเราะฮ์
ี่
ี่
ี
ี
ี่
ี
ี
ื
4. ถ้าหากมหะดษฎออฟสองบทหรอมากกว่าขัดแย้งกันให้ยึดบททตรงกับสายรายงาน
สเราะฮ์
ี
็
ี่
ี
5. หากไม่ปรากฏในอัลกุรอานและในหะดษให้ยึดรายงานทปรากฏในสเราะฮ์เปนหลักโดย
ี
ื่
็
ไม่จ าเปนต้องพิสจนถงความน่าเชอถอของสายรายงาน แต่ทั้งน้จะต้องไม่ใช่เรองทเกี่ยวกับอะกีดะฮ์
ื
ี่
ึ
ู
ื่
ี
ี
ื
หรอชะรอะฮ์
ึ
ี
ู
ี
ิ
อัลบรนย์ (Al-Birūni, 1878: 4) ได้กล่าวถงเครองมอในการตรวจสอบข้อเท็จจรงรายงาน
ื
ื่
ี
ิ
ิ
ึ
์
ิ
์
ี่
ทางประวัตศาสตรไว้ว่า เพื่อทจะให้ข้อเท็จจรงทางประวัตศาสตรปรากฏข้นจะต้องใช้ระเบยบวิธ ี
ั
ี
ความสอดคล้องกับปญญา ( ) และการเปรยบเทยบข้อมูล ( )
ี
ี
ี
ี
ิ
ุ
ู
ในทัศนะของอบน ค็อลดน (เสยชวิตป ฮ.ศ. 808/ ค.ศ.1406) การตรวจสอบรายงาน
ประวัตศาสตรจะต้องอยู่บนพื้นฐานหลัก 2 ประการ คอ 1) การกลั่นกรองรายงาน ( )
์
ื
ิ
ึ
ึ
หมายถงการวิพากษ์แหล่งข้อมูลเพื่อจ าแนกความจรงออกจากความเท็จ 2) การเข้าถงมูลเหตของ
ิ
ุ
ู
์
ุ
ุ
ึ
ุ
เหตการณ์ ( ) หมายถงการพิสจน์ถงเหตและผลของเหตการณ (Togan, 1985: 159-160)
ึ
ิ
ี่
ี
็
อบน เญาซย์ ได้กล่าวไว้ว่า หากมรายงานหะดษทขัดกับเหตผลหรอขัดกับหลักการอันเปน
ี
ุ
ื
ี
ุ
ั
ี
ี่
ี
ทยอมรบกันทั่วไป (The Accepted Principles) พึงทราบไว้ว่าหะดษบทนั้นเปนหะดษปลอม โดยไม่
็
ั
ู
ื่
็
ี
จ าเปนจะต้องพิสจน์ถงความน่าเชอถอของผู้รายงาน เฉกเช่นเดยวกันไม่จ าเปนจะต้องรบรายงานหะ
็
ึ
ื
ี
ิ
ิ
ิ
ดษทขัดกับประสบการณหรอข้อปฏบัตดั้งเดมโดยไม่มค าอธบายใดๆ เพิ่มเตม (Nu’mani, 2001:
ี
ื
ิ
ิ
์
ี่
1/42)
ี่
ี
ุ
ิ
ุ
ี
ุ
อัลลามะฮ์ ชบลย์ นอ์มานย์ (Nu’mani, 2001: 1/43) ได้สรปคณลักษณะรายงานหะดษทไม่
ี
น่าเชอถอไว้ดังน้
ื่
ื
ี
1. รายงานหะดษทขัดกับเหตผล
ี
ี่
ุ
2. รายงานหะดษทขัดกับหลักการอันเปนทยอมรบกันทั่วไป
็
ี่
ี่
ั
ี
ื
ึ
ี่
์
ี
ี่
์
3. รายงานหะดษทขัดแย้งกับประสบการณทเกิดข้นทั่วไปหรอประสบการณทางกายภาพ
ี่
ี
ื
ี่
ิ
ื
ี
ุ
์
ิ
4. รายงานหะดษทขัดกับอัลกุรอาน หรอหะดษทมตะวาตร ( ) หรอขัดกับมตเอกฉันท์
ิ
ิ
อันเปนส้นสดของนักปราชญ์มสลม ( ) โดยไม่มข้ออธบายเพิ่มเตมใดๆ
ิ
ุ
ี
็
ิ
ุ
5. รายงานหะดษทกล่าวถงโทษทัณฑ์อันรนแรงต่อการกระท าผิดทเล็กน้อย
ี่
ุ
ึ
ี่
ี
6. รายงานหะดษทไม่สอดคล้องกับปญญา (Non-sense)
ี่
ั
ี
ื
ุ
ี่
ี
7. รายงานหะดษทสัญญาจะให้ผลตอบแทนหรอผลบญอันยิ่งใหญ่ต่อการกระท าทเล็กๆ
ี่
น้อยๆ
