Page 27 - 016

27

ِ ِ
لَّ
لَّ
لَّ
يذ
ل
ا
مَ ﴾ لْ لْ لَْ َ ام َ لم لعـي ناسن لْ ِ لإا ملع ۗ مَ لقلْ لاب ملع ِ ﴿

َ
َ
َ
َ
َ
َ
َ
ความว่า “ผู้ทรงสอนการใช้ปากกา ผู้ทรงสอนมนุษย์ในสิ่งที่เขาไม่รู้” (อัลอาลัก: 4 – 5)
ด้วยเหตุว่าความรู้ทั้งปวงมาจากอัลลอฮฺ ดังนั้นความรู้ที่จะต้องแสวงหาคือ
การรู้จักอัลลอฮฺ หรือความรู้ที่มาจากอัลลอฮฺ หรืออีกนัยหนึ่งก็คืออิสลามเน้นการศึกษาเพื่อความ
ผูกพันกับอัลลอฮฺก่อน แล้วจึงจะศึกษาศาสตร์แขนงอื่น ๆ
บรรจง บินกาซัน (2544: 32) อิสลามเป็นศาสนาที่ส่งเสริมและกระตุ้นเตือนให้
มุสลิมศึกษาหาความรู้ตลอดเวลา ซึ่งการศึกษานั้นมิได้จ ากัดให้ศึกษาเฉพาะแต่เรื่องอิสลามเท่านั้น แต่
ให้ศึกษาวิชาการทั้งทางโลกและทางธรรมควบคู่กันไป ค าว่า “ตัรบียะฮ” (Tarbiyah) (การศึกษาหรือ
ฺ
ค าสั่งสอน) มาจากค าว่า “รอบา” “ยัรบู” (Raba,Yarbu) ซึ่งหมายถึง การพัฒนาและการขยายตัว
มัสลัน มาหะมะ ( 2552: ออนไลน์ ) กล่าวว่า การศึกษาอิสลาม คือการสร้างมนุษย์

ฺ
ฺ
เพื่อการเคารพภักดี (อิบาดะฮ) และการเป็นผู้แทน (เคาะลีฟะฮ) ของพระองค์บนผืนแผ่นดิน การที่
มนุษย์จะเป็นบ่าวที่เคารพภักดีต่ออัลลอฮฺ (ซ.บ.) และเป็นเคาะลีฟะฮฺได้ต้องเป็นมนุษย์ที่ดี และสิ่ง
ส าคัญที่จะท าให้มนุษย์เป็นบ่าวที่ดีของพระองค์นั้น คือ อิสลาม การที่จะรู้จักและเข้าใจอิสลามต้อง

อาศัยการศึกษาเท่านั้น และได้ให้ความหมายเกี่ยวกับการศึกษาในอิสลามไว้ดังต่อไปนี้ คือ
ฺ
1. ตัรบียะฮ หมายถึง การอบรม การขัดเกลาจิตใจ
2. ตะลีม หมายถึง การถ่ายทอดความรู้ รวมถึงความรู้ทางศาสนาและความรู้ทางโลก
3. ตะดีบ หมายถึง การอบรมบ่มนิสัยให้มีคุณธรรม จริยธรรมและมีระเบียบวินัย

จากค านิยามข้างต้น จะพบว่าการศึกษาในอิสลามมีลักษณะเฉพาะดังนี้

3.1 เป็นการศึกษาตลอดชีพ
3.2 เป็นการพัฒนาทุกส่วนของความเป็นมนุษย์ไม่ว่าด้านวิญญาณ สติปัญญา

ร่างกายและสังคม
3.3 เป็นการสนองตอบวัตถุประสงค์ของการสร้างมนุษย์ คือ เพื่อเป็นบ่าวของ

ฺ
อัลลอฮ และเป็นตัวแทนของพระองค์บนผืนแผ่นดิน
3.4 ท าให้สมาชิกของสังคมมีคุณธรรมและจริยธรรม มีความเจริญรุ่งเรือง
อิบรอเฮม หะยีสาอิ (2552: ออนไลน์) อ้างถึง อิมาม อัลฆอซาลี (478 ฮ.ศ.)

กล่าวว่า การศึกษาหมายถึงกระบวนการท าให้บุคคลเข้าใกล้ชิดอัลลอฮ ความแตกต่างระหว่าง
ฺ
การศึกษาอิสลามกับการศึกษาทั่ว ๆ ไป สรุปได้ดังนี้ คือ การศึกษาอิสลามมีจุดประสงค์ หลักสูตร
วิธีการและสื่อต่าง ๆ โดยยึดเอาบทบัญญัติศาสนาเป็นหลัก การศึกษาอิสลามไม่ได้มีจุดประสงค์เพียง

แค่ให้มีชีวิตอยู่บนโลกนี้อย่างมีความสุขเท่านั้น แต่เน้นการมีชีวิตหลังความตายด้วย การศึกษาอิสลาม