Page 100 - 0051

การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อจัดการขยะมูลฝอยในโรงเรียน 93

้
้
ในการเรียนการสอนน้�น หลายคร้�งผู้�สอนมั้กตั้�งคำถามัว่่า “ทำอย่างไรผู้�เรียนจะมัีคุณลกษณะสำหรบ
้
้
้
การดำรงชีว่ตั้ในโลกยุคใหมัท�ตั้องใชีคว่ามัร�และคว่ามัสามัารถท�หลากหลาย” เป็็นโจทย์ยากท�ผู้�สอนตั้อง
ี
่
ี
้
�
�
�
้
ี
ิ
ี
้
้
ทำคว่ามัเข้าใจและหาแนว่ทางในการพัฒนาผู้�เรียน โรงเรียนหลายแห่งยงคงใชีหลกส้ตั้รแกนกลางการศึึกษา
�
้
�
้
ข้�นพั�นฐาน พัุทธศึกราชี 2551 เป็็นหลกส้ตั้รแมั่บทใหหนว่ยงานระดบทองถ�นและสถานศึึกษาทุกสงกดนำไป็ใชี �
้
้
้
้
้
้
่
�
�
ิ
้
เป็็นแนว่ทางในการจดการศึึกษาในระดบการศึึกษาข้้�นพั้�นฐาน เพั�อพั้ฒนาเด็กและเยาว่ชีนไทยทุกคนในระดบ
้
้
้
้
ี
ี
การศึึกษาข้้�นพั้�นฐานให�มัีคุณภาพัดานคว่ามัร้�และทกษะท�จำเป็็นในการดำรงชีว่ิตั้ในสงคมัท�มัีการเป็ล�ยนแป็ลง
ี
ี
�
้
้
้
้
ี
ิ
้
้
และแสว่งหาคว่ามัร�เพั�อพัฒนาตั้นเองอย่างตั้่อเน�องตั้ลอดชีว่ตั้ (กระทรว่งศึึกษาธิการ, 2551) โดยห้ว่ใจสำคญ
้
�
ิ
�
้
ข้องการศึึกษาคอ “การเรียนรข้องผู้�เรียน” ในการป็ฏิร้ป็การศึึกษาให�ป็ระสบคว่ามัสำเร็จจึงมัีคว่ามัจำเป็็นตั้อง
้
้
้
์
้
ี
�
ิ
้
ี
้
้
้
ึ
�
ิ
้
์
“ป็ฏิร้ป็การเรียนร�” ข้องผู้�เรียน ซึ่�งในการป็ฏิร้ป็การเรียนรน�นมัีองคป็ระกอบสำคญท�เก�ยว่ข้องส้มัพันธกน ดงน ี �
้
1) ผู้้�สอน 2) หล้กส้ตั้ร 3) การเรียนการสอน และ 4) การว่้ดและป็ระเมัินผู้ล โดยท้�ง 4 องคป็ระกอบด้งกล่าว่
์
�
ี
้�
ิ
จะตั้�องสน้บสนุนและเอ้�อให�ผู้้�เรียนเกิดการเรียนรทีมัคุณภาพั และเกิดสมัรรถนะสำค้ญที�สามัารถใชี�ได�ในชีีว่ตั้จริง
(สำนกงานเลข้าธิการสภาการศึึกษา, 2550) การเรียนการสอนในร้ป็แบบใหมั่จึงสำคญท�จะชี่ว่ยข้ยายภาพัข้อง
้
้
ี
ี
้
้
�
การพัฒนาผู้�เรียนใหเข้าใกลคว่ามัเป็็นจริงมัากทสุด และท�สำคญจะตั้องเป็็นการจดการเรียนรท�สามัารถเป็ล�ยน
้
ี
้
�
ี
�
�
ี
�
้
�
ว่ธีเดมัส้่ว่ิถีใหมัทีมัคุณภาพั
ี
�
่
ิ
ิ
้
ี
ึ
การจดการเรียนร้�โดยใชี�ป็ัญหาเป็็นฐาน (problem-based learning หรอ PBL) เป็็นหน�งในว่ธีสอนท�สามัารถ
้
ิ
่
�
�
้
ชีว่ยพั้ฒนาผู้�เรียนใหเกิดทกษะในการคิดว่ิเคราะห์ แก�ป็ัญหา และคิดอย่างสรางสรรค์ เป็็นกระบว่นการจดการเรียนร้ �
้
้
ิ
�
้
ี
ี
้
์
้
้
ี
้
้
�
้
�
้
่
�
ท�เรมัตั้นจากป็ัญหา หรอ คว่ามัสงส้ยใครรข้องผู้�เรียน โดยป็ัญหาน�นเป็็นเร�องท�ใกล�ตั้้ว่และเก�ยว่ข้องส้มัพันธกบผู้�เรียน
้
ิ
ี
�
้
้
้
ี
ิ
้
้
้
อาจเป็็นเร�องท�ผู้�เรียนสนใจหรอมัีคว่ามัหมัายก้บผู้�เรียนท�สามัารถนำมัาสรางกระบว่นการเรียนร�ได (มัลนธิสถาบนว่จย
�
้
ระบบการศึึกษา, 2564) โดยป็ัญหาแบ่งเป็็น 2 ล้กษณะ ค้อ
1. ป็ัญหาไมัซึ่้บซึ่�อน สามัารถค�นคว่�าและคิดหาคำตั้อบในระยะส้�น กระบว่นการเรียนร้�โดยใชี�ป็ัญหาเป็็นฐาน
่
สามัารถหาคำตั้อบข้องป็ัญหาหร้อป็ระเด็นที�สนใจ
�
ี
�
ี
�
�
�
�
2. ป็ัญหาท�ซึ่บซึ่อน ตั้องศึึกษาคนคว่า พั้ฒนา ตั้รว่จสอบ โดยใชีระยะเว่ลาท�ยาว่นานกว่่า อาจตั้องสรางชี�นงาน
ิ
้
�
้
�
�
่
้
้
เพั�อนำไป็ใชีในการแกไข้ป็ัญหา มักจะใชีโครงงานเป็็นฐาน (project-based learning) เข้ามัาชีว่ยสนบสนุน
�
�
์
กระบว่นการเรียนร้� มัุ่งสร�างป็ระสบการณตั้รง จึงเน�นให�ผู้้�เรียนลงมั้อป็ฏิิบ้ตั้ิ ฝึึกท้กษะการคิด เผู้ชีิญสถานการณ ์
ป็ัญหา ว่างแผู้นการเรียนร้� และตั้รว่จสอบกำก้บการเรียนร้�
้
ร้ป็แบบการเรียนร้�โดยใชี�ป็ัญหาเป็็นฐานเป็็นการเรียนการสอนท�เนนผู้�เรียนเป็็นศึนย์กลาง การเรียนร้�เกิดจาก
้
ี
�
่
้
�
�
�
้
้
การสอนใชี�ป็ัญหาเป็็นตั้้ว่กระตัุ้�นใหผู้�เรียนคนคว่าหาคำตั้อบด�ว่ยตั้นเองหรอชีว่ยกนหาคำตั้อบด�ว่ยการทำงานรว่มั
ก้นเป็็นกลุ่มัข้นาดเล็ก ป็ัญหาที�นำมัาใชี�จะเป็็นป็ัญหาที�สามัารถหาคำตั้อบได�จากหลายมัมัมัอง หร้อไมัมัีคำตั้อบที �
ุ
่
้
ี
้
้
ิ
�
ี
ชีดเจน มักจะเป็็นป็ัญหาท�เกิดข้�นในชีว่ตั้จริง เชี่น การจดการสิ�งแว่ดลอมัอย่างไรใหเอ�อตั้่อการเรียนร� ทำอย่างไรให �
ึ
้
้
�
ุ
ี
ตั้นเองและเพั้�อนมัสข้ภาพัดี เป็็นตั้�น ป็ัญหาเหล่านี�สามัารถนำมัาเป็็นโจทย์สำหร้บการจ้ดการเรียนร้�โดยใชี�ป็ัญหา
เป็็นฐานได� โดยผู้้�เรียนสามัารถกำหนดคว่ามัตั้�องการเรียนร้� การเล้อกใชี�แหล่งเรียนร้�ได�ด�ว่ยตั้นเองอย่างเหมัาะสมั
ี
นอกจากน� การเรียนร้�โดยใชี�ป็ัญหาเป็็นฐานยงชีว่ยสรางแรงจงใจในการเรียนให�กบผู้้�เรียนได�อีกด�ว่ย อาจกล่าว่ไดว่่า
�
้
้
่
้
�
�
้
“ภาระงานท�ทาทาย ชีว่ยสร�างทกษะการคิดและแก�ป็ัญหาได�ดี” ดงน้�น การเรียนร้�โดยใชี�ป็ัญหาเป็็นฐานจึงเป็็น
ี
�
้
่
“การใชี�ป็ัญหา ทำให�เกิดป็ัญญา” (กรองทอง ไครรี, 2552)
ิ
้
การจััดการเรียนร�โดยใช้�ปัญหาเปั็นฐานเกดขึ้้นไดอย่างไร
�
ิ
ั
�
�
้
การจดการเรียนร้�โดยใชี�ป็ัญหาเป็็นฐาน เป็็นร้ป็แบบการเรียนร้ท�สามัารถนำมัาใชีในการพั้ฒนาคุณภาพั
�
ี
�
�
้
ี
้
ี
ี
�
้
�
ี
การเรียนรข้องผู้�เรียนทดทสุดว่ธีหน�ง เป็็นการจดการเรียนการสอนท�เนนผู้�เรียนเป็็นศึนย์กลางและสอดคลอง
้
�
ึ
ิ
้
้
้
้
กบแนว่การจดการศึึกษาตั้ามัพัระราชีบญญตั้ิการศึึกษาแห่งชีาตั้ิ พั.ศึ. 2542 การเรียนร�โดยใชี�ป็ัญหาเป็็นฐาน
้
้