Page 82 - 001

ี
นโยบายสาธารณะ: แนวคิดพื้นฐาน ขอโตแยงกระบวนการนโยบาย และระเบียบวิธ ยศธร ทวีพล
Public Policy: Basic Concepts, Policy Process Arguments and Methodology

3.2 ขอโตแยงกระบวนการนโยบาย

ื
กระบวนการนโยบายเปนที่รูจักในฐานะตัวแบบขั้นตอนหรอตัวแบบกระบวนการ มีลักษณะ
เปนตัวแบบด้งเดิมหรือประเพณีนิยม ถูกนำมาใชเปนตัวแบบในการสรางนโยบายสาธารณะ (Peters,
ั
2018: 55) โดยมีวงจรเปนสวนหนึ่งในกระบวนการนโยบายที่เนนความตอเนื่องและความเปนระบบ
(Yu, 2021) เริ่มจากขั้นตอนการกำหนดวาระนโยบายสาธารณะ อันเนนการระบุและนิยามปญหาจาก

มุมมองผูมีสวนไดสวนเสียกับนโยบาย และตอมา การกำหนดและการตัดสินใจนโยบาย ซึ่งเปนขั้นตอน
การพิจารณาความเปนไปไดในการสรางนโยบายสาธารณะ จนกระทั่งนำมาสูกระบวนการความชอบ

ธรรมของนโยบายสาธารณะ เปนการสนับสนุนของฝายการเมือง และชวงการนำนโยบายสาธารณะไป
ปฏิบัติ เปนการปฏิบัตินโยบายสาธารณะอยางเปนรูปธรรม ผานกลไกกฎหมายหรือระเบียบปฏิบัต ิ

จากนั้นการประเมินนโยบาย เนนพิจารณาความสำเร็จและผลลัพธนโยบายสาธารณะ อยางไรก็ตามแม 
กระบวนการนโยบายชัดเจนในแงหลักการ แตการศึกษาพบวากระบวนการนโยบายสาธารณะไดรับ

การโตแยงหลายประการจากบรรดานักวิชาการ ซึ่งเปนประโยชนตอการศึกษา

3.2.1 กระบวนการนโยบาย

การขาดการใหความสำคัญกับตัวแปรอื่นๆ อยางเปนพลวัต


แมกระบวนการนโยบายสาธารณะมีลักษณะเดนจากความหลากหลายของวงจรนโยบาย
สาธารณะ ทำใหงายตอการวิเคราะห การอธิบายและการจัดการกบนโยบายของผูมีอำนาจ แตการ
ั

สรางนโยบายภายใตกระบวนการดังกลาว มีขอโตแยงวาเปนการสรางนโยบายภายใตระบบปดอนขาด
ั

การใหความสำคัญกับตัวแปรที่มีผลกระทบตอกระบวนการนโยบาย ซึ่งดำรงอยูภายในกระบวนการ
นโยบายสาธารณะในแตละวงจร ดังภาพที่ 3.1 ประกอบดวยตัวแปรพลเมือง รัฐบาล นโยบายและ
กลไกความเชื่อมโยง พลเมืองถือเปนปจจัยนำเขาที่มีอิทธิพลตอรัฐบาล โดยแสดงความตองการ
จนกระทั่งสงผลตอบทบาทรัฐบาลในการกำหนดวาระนโยบายที่เกี่ยวของกับพรรคการเมือง กลุม

ผลประโยชน สื่อ ชนชั้นนำ รวมถึงตัวแปรทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง บริบทองคกรระหวางประเทศ


และความขัดแยงทางสังคม ซึ่งเปนความสัมพันธอยางเปนพลวัต ดังนั้นการสรางนโยบายจึงมิใชการ
จัดการกับนโยบายตามตัวแบบระบบการเมืองดั้งเดิมเทานั้น แตตองใหความสำคัญกับตัวแปรอื่นๆ

62