Page 141 - 001

ี
นโยบายสาธารณะ: แนวคิดพื้นฐาน ขอโตแยงกระบวนการนโยบาย และระเบียบวิธ ยศธร ทวีพล
Public Policy: Basic Concepts, Policy Process Arguments and Methodology

สหวิทยาการ


การวิเคราะหนโยบายสาธารณะมีลักษณะเปนสหวิทยาการ (สมบัต ธำรงธัญวงศ, 2544: 310)
ิ

โดยไดรับอิทธิพลจากหลายสาขาวิชา อาทิ รัฐศาสตร เกี่ยวของกับโครงสรางสถาบันภาครัฐ อำนาจ
การแบงแยกอำนาจ ศาล บทบาทประมุขแหงรัฐ ความสัมพันธระหวางประเทศ (แมสาขาวิชารัฐศาสตร

เกี่ยวของกับนโยบาย แตสาขาวิชารัฐศาสตรภายใตความเปนสหวิทยาการของการวิเคราะหนโยบายถือ
วามิใชศูนยกลางของการวิเคราะหนโยบายสาธารณะ) นอกจากสาขาวิชาดังกลาว การวิเคราะห
นโยบายสามารถกลาวถึงการศึกษามิติอื่นๆ โดยเฉพาะรัฐประศาสนศาสตร ซึ่งมองการวิเคราะห

นโยบายเปนกิจกรรมของรัฐที่มีผลกระทบตอสังคม เศรษฐกิจและการเมือง (Demir, 2021: 1-2)

ิ
รวมถึงนโยบายศาสตรอันเปนสาขาวชาที่กลาวถึงพฤติกรรม โดยเฉพาะพฤติกรรมสถาบันที่ม ี
อิทธิพลตอการขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะ อยางไรก็ตามนอกจากรัฐศาสตร รัฐประศาสนศาสตรและ
นโยบายศาสตร ความเปนสหวิทยาการของการวิเคราะหนโยบายครอบคลุมศึกษาศาสตรและ

เศรษฐศาสตร ความเปนสหวิทยาการในการวิเคราะหนโยบายสาธารณะจึงเปนการวิเคราะหตามความ
สนใจของสาขาวิชา ซึ่งอาจมีมุมมอง ความเชื่อ พื้นฐานแนวคิดและทฤษฎที่แตกตางกัน
ี

ความเปนเหตุผลและระบบ

ธรรมชาติของนโยบายสาธารณะมีลักษณะซับซอนและไมแนนอน อันเกิดจากอิทธิพลการ
จัดการปกครองภายใตระบอบประชาธิปไตยที่มีการแขงขันและมุมมองผูมีสวนเกี่ยวของกับนโยบายใน

ั
การใหความสำคัญกับนโยบายแตกตางกน การวิเคราะหนโยบายสาธารณะจงจำเปนตองอยบนหลัก
ู
ึ
ความเปนเหตุเปนผลเพื่อสรางประโยชนใหแกประชาชนจากทุกภาคสวนในสังคม (Sha, 2023) เพื่อ
กอใหเกิดความสามารถในการคาดคะเนหรอควบคุมผลลัพธจากการวิเคราะหนโยบาย สำหรับความ
ื
เปนระบบ การวิเคราะหนโยบายสาธารณะมีหนาที่ในการสรางทางเลือกเพื่อการแกไขปญหา
ี
ดังนั้นการวเคราะหจึงจำเปนตองมลักษณะเปนระบบ โดยเริ่มจากการพิจารณาตัวแปร อาทิ
ิ
กฎหมาย งบประมาณหรอบุคลากร จากนั้นจัดการกับทางเลือก การประเมินทางเลือกและการเลือก
ื
นโยบายจากการถกเถียงของสาธารณะ (Kraft and Furlong, 2020) ซึ่งสามารถใชการกำหนดเงื่อนไข
การใหน้ำหนักคะแนนแตละเกณฑหรืออาศัยกระบวนการวิจัยเพื่อพิจารณาการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
เศรษฐกิจ การเมืองและวัฒนธรรม (Clemons and McBeth, 2020) ตลอดจนใชขอมูลจากการ

วิเคราะหเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพในการสรางตัวแบบบนพื้นฐานปจจัยที่หลากหลาย (Head, 2022)

121