Page 80 - 001
P. 80
69
โบราณวัตถุที่ทำด้วยกระดูกและงาช้างก็ขุดพบเป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่จะทำเป็นปิ่น
ปักผมและหวี สำหรับงาช้างนั้นก็จะมีแบบเรียบและแบบที่มีลวดลายสลักอยู่ตอนบน ซึ่งจะ
ตกแต่งด้วยลวดลายต่างๆ เช่น ลายเส้นวงกลมมีจุดอยู่ข้างใน เส้นวงกลมซ้อมกันหลายวง ลาย
ดอกไม้ ลายรูปเป็ด รูปบุคคลและสัญลักษณ์ที่เป็นมงคล (เช่น รูป สิงห์ ช้าง สังข์ เป็นต้น) และที่
สลักเป็นรูปบุคคลทั้งเพศชายและเพศหญิงก็พบมาก นับว่าเมืองวิทิศาเป็นศูนย์กลางของงาน
ประเภทงาช้างแกะสลักและส่งเป็นสินค้าออกไปขายยังซีกโลกตะวันตกและด้านตะวันออก
อุปกรณ์กีฬาประเภทต่างๆ ก็ได้จากการขุดค้นชั้นวัฒนธรรมในยุคนี้ด้วย มีเบี้ยดินเผา
ลูกเต๋า (ทำด้วยหิน กระดูก งาช้าง และดินเผา) และตัวหมากรุก (ทั้งที่เป็นดินเผา กระดูก และ
งาช้าง) สำหรับเบี้ยดินเผานั้นจะเป็นแผ่นกลมแบนทำมาจากชิ้นส่วนภาชนะดินเผาที่แตก โดย
นำมาแต่งริมให้เป็นรูปกลม สันนิษฐานว่าเป็นอุปกรณ์กีฬาประเภทต้องเต (hop scotch) ส่วน
ลูกเต๋าที่ขุดพบในชั้นวัฒนธรรมสมัยเหล็กตอนปลายนั้น ส่วนใหญ่ทำด้วยกระดูกและงาช้าง โดย
ทำเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหรือเป็นแท่งยาวมี 4 หน้า แต่ละหน้าสลักเป็นเป็นจุด 1, 2, 3 และ 4
จุด แต่ละจุดจะมีเส้นรอบวงล้อมรอบ ลูกเต๋านี้ใช้คู่กับแผ่นไม้ตีเป็นตาราง 8 แถว แถวละ 8 ช่อง
รวมเป็น 64 ช่อง เป็นการพนันชนิดหนึ่งที่นิยมกันมากในอินเดียตั้งแต่ช่วงยุคเหล็กตอนปลาย
เป็นต้นมา พบตัวหมากรุกที่ทำด้วยกระดูก งา และดินเผา กีฬาหมากรุกนี้เปอร์เซียเรียนไปจาก
อินเดียในราวคริสต์ศตวรรษที่ 6 และเมื่ออาหรับปราบเปอร์เซียได้ กีฬานี้ก็แพร่ไปทั่วเอเชียกลาง
หลังจากนั้นพวกมุสลิมในสงครามครูเสดได้นำไปแพร่ในยุโรปในยุคกลางและกลายเป็นกีฬา
หมากรุกไป
อาชีพหลักของประชากรยุคเหล็กตอนปลายคือการเพาะปลูกและการเลี้ยงสัตว์ สำหรับ
ื
่
ื
ื
พชที่ปลูกก็เป็นพชที่ปลูกสืบกันมาคือ ข้าว ข้าวสาลี ข้าวบาเลย์ ข้าวฟาง ผักและพชเมล็ด
ื
สำหรับผลิตน้ำมันพช ปลูกอ้อยเพอผลิตน้ำตาลส่งเป็นสินค้าออก ถั่วชนิดต่าง ๆ เครื่องเทศ
ื่
(พริกไทย ขิง อบเชย กระวาน) ปลูกฝ้ายเพื่อใช้ทอผ้า ผลไม้ชนิดต่าง ๆ ที่ขึ้นชื่อ คือ มะม่วงซึ่งมี
หลายพันธุ์และมีรสดี นอกจากนั้นก็มีพืชประเภทปาล์ม ไม้จันทน์ ไม้หอมและหญ้าฝรั่น
สัตว์เลี้ยงพนเมืองก็มีวัว ควาย แพะ แกะ ส่วนม้านั้นจะเลี้ยงในแคว้นสินธ์และภาค
ื้
ตะวันตกเฉียงเหนือแต่ส่วนใหญ่นำเข้ามาจากเปอร์เซียและอาระเบีย เพอให้กษัตริย์ใช้ในการ
ื่
สงคราม ช้างก็เช่นกันเลี้ยงไว้ใช้ในสงคราม อูฐอยู่ในแถบเดคข่านไว้ใช้ในที่ทุรกันดาร ส่วนลาไว้
ใช้ในเขตร้อน สุนัขเป็นสัตว์เก่าแก่ในมหากาพย์มหาภารตะว่าเป็นพาหนะที่ยุษฐีระใช้ขี่ไปสวรรค์
นกยูงเดิมเป็นอาหารจานโปรดของกษัตริย์โดยเฉพาะพระเจ้าอโศก ต่อมาเมื่อชาวอินเดียเป็น
มังสวิรัติ หางนกยูงจึงกลายเป็นเครื่องประดับไป นกแก้วจัดเป็นสัตว์เลี้ยงที่นิยมในสตรีสูงศักดิ์
ส่วนตัวไหมเลี้ยงมากในแคว้นเบงกอลและอัสสัมเพื่อเอาเส้นไหมมาทอผ้า (สันนิษฐานว่ามาจาก
จีนผ่านทางพม่าในราว 500 ปีก่อนคริสตกาล)
นอกจากการเพาะปลูกและการเลี้ยงสัตว์แล้ว ยังมีงานอุตสาหกรรมที่ดำเนินงานโดย
รัฐบาล มีโรงงานปั่นด้าย ทอผ้า โรงงานทำอาวุธและเครื่องใช้ในการสงคราม เหมืองแร่ต่างๆ แต่
อุตสาหกรรมระดับครอบครัวก็มี เช่น อุตสาหกรรมปั้นหม้อ งานฝีมือต่าง ๆ โดยมีรัฐบาลเป็นผู้
ควบคุมราคาและคุณภาพของสินค้าประเภทต่างๆด้วย
