Page 66 - 001

55

หลักธรรมของศาสนาเชน

1. เน้นคำสอนในเรื่องการไม่เบียดเบียน (อหิงสา) มากที่สุด การทำลายชีวิตจะทำให้

วิญญาณมีมลทิน สีดำสนิท ดังนั้นศาสนาจึงสอนไม่ให้ทำร้ายสิ่งที่มีชีวิตไม่ว่าจะเป็นทางร่างกาย
ทางวาจา หรือทางน้ำใจก็ตาม เป็นต้นว่า อย่าฆ่าสัตว์เพื่อเป็นอาหาร อย่าล่าสัตว์ อย่าฆ่าริ้น ยุง
แม้ว่ามันจะกัดกินเลือดเนื้อ ฯลฯ หรืออย่าทำสงคราม อย่าต่อสู้ศัตรู อย่าเหยียบย่ำพืชชนิดใดๆ

เพราะสิ่งทั้งหลายเหล่านี้มีวิญญาณ จึงรู้จักเจ็บหรือเป็นทุกข์ได้
ศาสนาเชนเชื่อในเรื่องของชีวะ (หรือชีวิต – Soul) โดยกล่าวว่าวัตถุต่างๆมีชีวิตด้วยกัน

ื
ทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์ เทวดา สัตว์นรก แมลง หนอน ทาก สัตว์น้ำ หอย กุ้ง พชผัก ดิน หิน
แร่ธาตุ น้ำ ไฟ และลมทุกชนิด ดังนั้น โลกทั้งมวลจึงเป็นสิ่งที่มีชีวิต การกระทำทุกอย่างมี
ผลกระทบกระเทือนต่อวัตถุซึ่งมีชีวะด้วยกันทั้งสิ้น ดังนั้น พวกนักบวชในศาสนาเชน จึง

ื่
ระมัดระวังตนเป็นอย่างมาก เพอป้องกันไม่ให้ทำร้ายสัตว์อื่น ด้วยเหตุนี้นักบวชเชนจึงต้องมี
เครื่องปิดปากปิดจมูก กันมิให้แมลงและจุลินทรีย์พลัดเข้าไป ต้องมีไม้กวาดและผ้ากรองน้ำติด

ตัวเสมอ เพอคอยกวาดทางในขณะที่เดินไป หรือใช้กวาดไล่สัตว์แมลงก่อนที่จะนั่ง และไม่
ื่
เดินทางในฤดูฝน 3 เดือน เพราะฤดูฝนมีตัวแมลงมาก

2. มหาวีระสอนว่า “ชีวิตของคนทั้งหลายเป็นทุกข์ การเกิดเป็นทุกข์ ความเจ็บเป็นทุกข์
ความตายเป็นทุกข์ และความปรารถนาสิ่งใดแล้วไม่ได้สิ่งนั้นเป็นทุกข์ มหาวีระกล่าวว่า ความ
ทุกข์ยากทั้งหลายในโลกล้วนสืบเนื่องมาจากความปรารถนาจึงเป็นเหตุแห่งความทุกข์ยาก วิธีแก้

ความทุกข์ยากทั้งหลายในทัศนะของมหาวีระคือ การไม่ปรารถนามาก เมื่อคนทั้งหลายละความ
ปรารถนามากเสียได้ เขาจะสามารถได้รับความสุขอันยิ่งใหญ่แห่งวิญญาณของเขา ความสุขที่ว่า

คือ การนิพพาน (การหลุดพ้น) โดยวิธีที่จะนำไปสู่นิพพานได้ต้องยึดหลัก 3 ข้อ คือ
2.1 สัมยัคทรรศนะ คือ การเห็นชอบ (right conviction) ได้แก่ ความเห็นถูกต้อง
และมีศรัทธาว่า ศาสดาทั้ง 24 พระองค์ของศาสนาเชนนั้น แม้เดิมท่านเป็นปุถุชน แต่เพราะทุก

ท่านมีความเพียรแรงกล้ายิ่งกว่าผู้ใด ท่านจึงได้หลุดพ้นเป็นผู้ชนะ และมาเทศนาสั่งสอนเราได้
2.2 สัมยัคชญาน คือ การรู้ชอบ (right knowledge) ได้แก่ ความรู้หลักธรรมที่

ศาสดาสอนไว้แต่ดั้งเดิม เช่น เรื่องโลก (โลกอันรวมไปถึง นรกสวรรค์ มีอยู่เป็นอยู่เอง ไม่มีผู้
ควบคุม และตั้งเป็นนิรันดร) และสิ่งที่ปรากฏอยู่ในโลก เป็นต้น ความรู้ชอบนี้จะกำจัดอวิชชาซึ่ง
ทำให้คนเราเวียนว่ายตายเกิดเสียได้

2.3 สัมยัคจริต คือ การประพฤติชอบ ได้แก่ หลักธรรมที่ควรประพฤติของพวกเชน
แบ่งเป็นหลักธรรมสำหรับผู้ครองเรือน เรียกว่าอนุพรต และธรรมสำหรับนักบวชเรียกว่ามหา

พรต สำหรับอนุพรตมี 5 ประการ คือ อหิงสา (การไม่เบียดเบียนตลอดจนการไม่ทำลายชีวิต)
สัตยะ (การไม่พดเท็จ) อิสเตยะ (การไม่ลักขโมย) พรหมจริยะ (การไม่ประพฤติผิดในกาม และ
ู
ไม่ดื่มสุราเมรัย) และอปริครหะ (การไม่ละโมบ ไม่อยากได้สิ่งใดๆในทางทุจริต) สำหรับ