Page 26 - การศึกษาวิเคราะห์หนังสืออะกีดะฮฺ อันนาญีน ฟี อิลมฺ อุศูล อัดดีน ของชัยคฺ ซัยนฺ อัลอาบิดีน เบ็น มุฮัมมัด อัลฟะฏอนีย์

4

เช่นเดียวกันกับบรรดาอุละมาอ์ในสมัยเคาะลัฟ จะให้ความสําคัญต่ออะกีดะฮ์ไม่
แตกต่างจากอุละมาอ์ในสมัยสะลัฟ โดยการเรียน การสอน และการแต่งตําราเพื่อเผยแผ่อะกีดะฮ์

จะเป็นแนวทางสะลัฟหรือแนวทางเคาะลัฟ ตําราหรือหนังสืออะกีดะฮ์สามารถแยกออกเป็น 2
แนวทางดังนี้

ก) หนังสืออะกีดะฮ์ตามแนวทางสะลัฟ อ ะบู อัลกอสิม (Ἀbū al-Qāsim, 1990:

1/10 - 11) ได้อธิบายว่า อุละมาอ์ยุคเคาะลัฟที่แต่งตําราตามแนวทางสะลัฟ เช่น อิมามอิบนุ คุซัยมะฮ์
(เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 311) ได้แต่งตําราชื่อ กิตาบอัตเตาฮีด, อิมามอัฏเฏาะฮาวีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 321) ได้

์
แต่งตําราชื่อ อัลอะกีดะฮ์อัฏเฏาะฮาวิยะฮ, อิมามอะบู อัลฮะสัน อัลอัชอะรีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 324) ได้
แต่งตําราชื่อ อัลอิบานะฮ์ อัน อุศูล อัดดิยานะฮ , อิมามอะบู อะฮมัด อัลอัศบะฮานีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ.
์
์
349) ได้แต่งตําราชื่อ กิตาบอัสสุนนะฮ, อิมามอัฏเฏาะบะรอนีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 360) ได้แต่งตําราชื่อ
์
กิตาบอัสสุนนะฮ, อิมามอิบนุ ฮิบบาน (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 369) ได้แต่งตําราชื่อ กิตาบอัสสุนนะฮ , อิมาม
์
์
อุบัยดิลลอฮ์ เบ็น บัฏเฏาะฮฺ อัลอักบะรีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 387) ได้แต่งตําราชื่อ อัลอิบานะฮ , อิมาม
มุฮัมมัด .เบ็น อิสฮากฺ เบ็น มุนดะฮ์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 395) ได้แต่งตําราชื่อ กิตาบอัลอีมานและ

อัตเตาฮีด, อิมามอัลลาละกาอีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 418) ได้แต่งตําราชื่อ กิตาบอัสสุนัน , อิมามอิสมาอีล
เบ็น มุฮัมมัด อัลอัศบะฮานีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 535) ได้แต่งตําราชื่อ อัลฮุจญะฮ์ ฟี บะยานิ

อัลมะฮัจญะฮ์ วะชัรฮ อะกีดะฮ์อะฮลุ อัสสุนนะฮ์
ข) หนังสืออะกีดะฮ์ตามแนวทางเคาะลัฟ อิมามอัลมูศิลีย์ (al-Mūsiliy, 1990 : 130-

145) และคอลิด เบ็น อับดุลละตีฟ (Khālid bin „Abd al-latīf, 1995 : 1/165-168) ได้อธิบายว่า

อุละมาอ์ยุคเคาะลัฟที่แต่งตําราตามแนวทางเคาะลัฟ เช่น อิมามอัลบากิลลานีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 403)
ได้แต่งตําราชื่อ ตัมฮีด อัลอะวาอิล , อิมามอัลฮะเราะมัยนฺ อัลํุวัยนีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 478) ได้แต่ง

ตําราชื่อ อัชชามิล ฟี อุศูล อัดดีน และอัลอิรชาด , อิมามอัลเฆาะซาลีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 505) ได้แต่ง
ตําราชื่อ อัลอิกติศอด ฟี อัลอิอฺติกอด อัลอัรบะอีน ฟี อุศูล อัดดีนและเกาะวาอิด อัลอฺะกออิด ,

อิมามอัชชะฮฺเราะสตานีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 548) ได้แต่งตําราชื่อ นิฮายะฮ์ อัลอิกฺดาม ฟี อิลมฺ

อัลกะลาม, อิมามอัลฟ๎ครฺ อัรรอซี (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 606) ได้แต่งตําราชื่อ อะสาส อัตตักฺดีส อุศูลอัดดีน
และอัลมะฏอลิบ อัลอาลิยะฮ, อิมามอัสสุบกีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 756) ได้แต่งตําราชื่อชิฟาอ์ อัสสะกอม
์
ฟี ซิยาเราะฮ์ ค็อยรฺ อัลอะนาม, อิมามอิบนุ ฮะญัร อัลฮัยตะมีย์ (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 973) ได้แต่งตําราชื่อ

อัลเญาฮัร อัลมุนัซฺซ็อม ฟี ซิยาเราะฮ์ อันนะบี อัลมุอัซฺซ็อม , อิมามมุฮัมมัด อัลอะมีร (เสียชีวิตปี ฮ.ศ.
1232) ได้แต่งตําราชื่อ อัลฮาชิยะฮ์ อะลา ชัรฮ เญาฮะเราะฮ์ อัตเตาฮีด , อิมามอัลบัยํูรีย์ (เสียชีวิตปี

ฮ.ศ. 1277) ได้แต่งตําราชื่อ ตุฮฟะฮ์ อัลมุรีด อะลา เญาฮะเราะฮ์ อัตเตาฮีด , อิมามอะฮมัด เบ็น ซัยนี

ดะห์ลาน (เสียชีวิตปี ฮ.ศ. 1304) ได้แต่งตําราชื่ออัดดุรรฺ อัสสะนียะฮ์ ฟี อัรร็อด อะลาอัลวะฮฺฮาบียะฮ ์