Page 243 - 001
P. 243
232
ื้
จากขขระที่จะเป็นรูปแบบที่สร้างถวายให้แด่ศักติ โดยจะมีจำนวนที่ไม่มากนักในพนที่หาก
43
เปรียบเทียบกับเรขและปิฐะที่มีอยู่โดยทั่วไปในโอริสสา
ส่วนประกอบของสถาปัตยกรรมแบบโอริสสาจะกอรปขึ้นด้วยส่วนประกอบที่ชัดเจน
2 ส่วนด้วยกัน คือส่วนที่เป็นเทวาลัยหลักซึ่งก็คือ วิมานหรือครรภคฤหะ จะมีเรขเป็นผังรูป
สี่เหลี่ยมจัตุรัส และส่วนที่ 2 คือ ชคโมหนะ (Jagamohana) หรือมุขศาลา ซึ่งเป็นมุข
ด้านหน้ามีส่วนของปิฐะที่เป็นหลังคาทรงปิรามิด ปิฐะจะมีผังรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสหรือสี่เหลี่ยม
ิ
มุมฉากก็ได้ โดยส่วนของตัวครรภคฤหะจะเป็นสถานที่สำหรับทำพธีกรรมถวายแด่องค์เทพ
หรือเทพี ในขณะที่ส่วนชคโมหนะจะเป็นสถานที่สำหรับให้ศาสนิกชนเข้ามาสวดมนต์หรือนั่ง
สมาธิ ตัวอย่างเทวาลัยที่มีลักษณะเช่นนี้ คือ เทวาลัยปรศูราเมศวร (Parasuramesvara)
เทวาลัยมุกเตศวร (Mukteswar) เทวาลัยโกนารัก (Konarak) และเทวาลัยลิงคราช
(Lingaraja)
ขขระซึ่งเป็นลักษณะทางสถาปัตยกรรมอีกรูปแบบหนึ่ง จะมีผังเป็นรูป
สี่เหลี่ยมผืนผ้า หลังคาจะซ้อนเป็นชั้นคล้ายโคปุระที่ยืดสูงแต่มีปลายตัด เหนือขึ้นไปจะมีอมล
กะและกลศขนาดเล็กประดับอยู่ด้านบน ตัวอย่างเทวาลัยลักษณะนี้คือ เทวาลัยทุรคา
(Durga)
ภาพที่ 82 เทวาลัยปรศูราเมศวร
ที่มา: https://upload.wikimedia.org/ [Online], accessed 10 September 2018.
43 Laxmikanta Mishr. Evolution of Temple Architecture in Orissa. [Online], accessed 2 May 2018. Available
from https://www.academia.edu/ 24593307/ EVOLUTION_OF_TEMPLE_ARCHITECTURE_IN_ORISSA
