Page 31 - 071

14

2.10 โซเดียมไบคารบอเนตหรือสารกอฟอง (Sodium bicarbonate)

ี
ผงฟูมีชื่อเรียกทางเคมีวาโซเดียมไบคารบอเนตหรือโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (sodium
bicarbonate or sodium hydrogen carbonate) เปนสารประกอบที่มีสูตรทางเคมี NaHCO 3 ผงฟู
มีลักษณะเปนของแข็งสีขาว มีโครงสรางเปนผลึก แตปรากฎในรูปผงละเอียด มีคุณสมบัติเปนเบส ผง

ื่
ื่

ฟูมีชอทางการคาที่เรียกกันทั่วไปหลายชอดวยกัน เชน เบรกกิ้งโซดา (baking soda) เบรดโซดา


(bread soda) คุกกิ๊งโซดา (cooking soda) และ ไบคารบอเนตโซดา (bicarbonate of soda)

2.10.1 กระบวนการผลิตโซเดียมไบคารบอเนต


NaHCO 3 เตรียมไดจากกระบวนการโซลเวย (Solvay process) โดยมีปฏกิริยาที่

ิ
เกี่ยวของดังน ี้
ี
ั


ิ

1. ใชกาซคารบอนไดออกไซดทําปฏกิริยากับโซดาไฟไดผลิตภณฑเปนโซเดยม
คารบอเนตและน้ํา
CO 2 + 2 NaOH → Na 2CO 3 + H 2O
ี
2. จากนั้นเติมคารบอนไดออกไซดใหไปทําปฏกิริยากับโซเดยมคารบอเนตก็จะได
ิ
โซเดียมไฮโดรเจนคารบอเนต หรือผงฟูตกตะกอนลงมาเมื่อมีความเขมขนมากเพียงพอ

Na 2CO 3 + CO 2 + H 2O → 2 NaHCO 3

2.10.2 การสลายตัวเมื่อไดรับความรอน

เมื่อผงฟูไดรับความรอนมากกวา 70°C จะคอยๆ สลายตัวไปเปนโซเดียมคารบอเนต

ี้
(Na 2CO 3) น้ํา และคารบอนไดออกไซด (CO 2) ปฏิกิริยาการสลายตัวนเกิดขึ้นไดเร็วที่อุณหภูมิ 250 °C
2 NaHCO 3 → Na 2CO 3 + H 2O + CO 2

ี

ั
ี
หากเผาโซเดยมคารบอเนตตอที่อุณหภมิ 1000 °C ก็จะไดผลิตภณฑเปนโซเดยม
ู

ออกไซด และคารบอนไดออกไซด 
Na 2CO 3 → Na 2O + CO 2