Page 67 - 0006

58

ด้วย และในสมัยคอลีฟะห์อบูบักร์ หากพบว่าผู้ใดไม่จ่ายซะกาตแล้วท่านประกาศว่าจะท าสงครามกับผู้

ี้
นั้น ด้วยเหตุน จึงสามารถกล่าวได้ว่าในสมัยดังกล่าวเป็นการใช้ระบบบังคับ แต่ภายหลังจากนั้น เมื่อมี
แนวทัศนะของนักวิชาการตามมัซฮับต่าง ๆ เกิดขึ้น ท าให้มุสลิมที่สังกัดมัซฮับใดต่างก็ยึดถือปฏิบัติตาม

แนวทางทัศนะที่ต้นสังกัด ประกอบกับอาณาจักรอิสลามหรือความเป็นรัฐอิสลามได้จางหายไปเรื่อยๆ

จนกระทั่งมีการแบ่งแยกเป็นประเทศต่างๆ ดังที่เห็นอยู่ในปัจจุบันเป็นผลท าให้ระบบซะกาตแบบ
ึ
ั
บังคบดั้งเดิมนี้เป็นได้แปรเปลี่ยนไป ซึ่งเมื่อได้ท าการศกษาแนวทางของกลุ่มประเทศอาหรับและ
ี
้
ประเทศในแถบเอเชยที่มีการใชระบซะกาตในปัจจุบันแล้ว สามารถแยกระบบซะกาตของประเทศ
เหล่านี้ได้เป็นสองระบบคือ
1) ระบบบังคบ คอ ประชาชนต้องจ่ายซะกาตผ่านหน่วยงานจัดเก็บภาครัฐเท่านั้น ซึ่ง
ั
ื
ได้แก่ ประเทศซาอุดีอาระเบีย ลิเบีย ซูดาน เยเมน มาเลเซีย สิงคโปร์ ปากีสถาน เป็นต้น
(2) ระบบสมัครใจ คือ ประชาชนต้องจ่ายซะกาตผ่านหน่วยงานจัดเก็บภาครัฐ หน่วยงาน

เอกชน หรือปัจเจกชน ซึ่งได้แก่ ประเทศคูเวต อียิปต์ จอร์แดน อิรัก และบาห์เรน บังคลาเทศ เป็นต้น
ซึ่งจะเห็นได้ว่าการจะเลือกใช้ระบบซะกาตแบบใดนั้นมิได้ขึ้นอยู่กับว่าประเทศนั้นอยู่

้
ในกลุ่มได เพราะแม้แต่ประเทศที่อยู่ในกลุ่มอาหรับยังมีการใชทั้งระบบบังคับและระบบสมัครใจ ส่วน
้
ประเทศในกลุ่มเอเชยก็มีการใชทั้งระบบบังคบและบางระบบสมัครใจในการจัดในการจ่ายซะกาต
้
ี
ั
เชนเดียวกัน ด้วยเหตุนี้การจะพิจารณาวาประเทศไหนควรจะได้ใชระบบใดซึ่งควรที่จะต้อง
้
่
่
ท าการศึกษาถึงจุดเด่นและจุดด้อยของแต่ละระบบก่อน แล้วจึงพิจารณาบริบททางสังคมของประเทศ
ไทยว่ามีความเหมาะสมและสมควรจะน าระบบซะกาตแบบใดมาใช้บังคับต่อไป
จากการศึกษาระบบซะกาตประเทศต่างๆ แล้วเห็นว่า การใช้ระบบบังคบในการจ่าย
ั
ซะกาตนั้นมีจุดเด่นดังนี้
(1) เป็นระบบที่มีการบังคับใช้ได้อย่างชัดเจนและครอบคลุมทั่วทั้งประเทศเนื่องจากการใช ้

ระบบบังคับนี้จะต้องมีการออกกฎหมายเพื่อมุ่งหมายให้มีผลใช้บังคับกับผู้มีหน้าที่จ่ายซะกาตทุกคน

(2) เป็นระบบที่ก าหนดให้หน้าที่ของรัฐในการจัดเก็บ โดยมีการจัดตั้งหน่วยงานของรัฐเพื่อ
ท าหน้าที่ควบคุมดูแลและรับผิดชอบโดยตรงในการจัดการเกี่ยวกับซะกาต

(3) การจัดเก็บซะกาตเป็นไปอย่างสม่ าเสมอและทั่วถึง
(4) มีบทก าหนดโทษส าหรับผู้ที่มีหน้าที่จ่ายซะกาตซึ่งไม่จ่ายซะกาตตามจ านวนและ

ระยะเวลาที่กฎหมายก าหนดอย่างชัดเจน

่
อย่างไรก็ตาม การน าระบบบังคับมาใช้ก็อาจมีปัญหาตามมาเชนกันเนื่องจากระบบ
บังคับนี้มีจุดด้อยดังนี้

ี
้
(1) อาจมีปัญหาในการปรับให้เขากับระบบการจัดเก็บภาษของประเทศได้ ทั้งนี้
เนื่องจากการจ่ายซะกาตนั้น ถอวาเป็นภาระหน้าที่หนึ่งที่ผู้ที่มีหน้าที่จ่ายซะกาต จะต้องรับผิดชอบ
่
ื
ี
ในทางเศรษฐกิจนอกเหนือจากภาษต่าง ๆ ที่มีหน้าที่จะต้องเสียอยู่แล้ว อันจะเป็นผลท าให้มุสลิมมี
ภาระเกี่ยวกับทรัพย์สินในทั้งสองด้าน